Περί Σημίτη και Παπανδρέου

Εδώ και καιρό θέλω να γράψω για άλλα πράγματα, που επηρεάζουν την καθημερινότητά μας, χωρίς εμείς να παίρνουμε χαμπάρι, πολύ περισσότερο από όσο αντιλαμβανόμαστε. Όμως η διαγραφή ενός πρώην Πρωθυπουργού από το κόμμα του οποίου υπήρξε ιδρυτικό μέλος, Πρόεδρός του και, με αυτή την ιδιότητα, Πρωθυπουργός επί οκταετία έχοντας κερδίσει δυο εκλογικές αναμετρήσεις με υποχρεώνει να αλλάξω τροπάριο.
Πιστεύω ότι πριν προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε τα, εκ πρώτης όψεως, ακατανόητα πρέπει να ξαναδιαβάσουμε τη δήλωση του Αλέκου Παπαδόπουλου, ενός ανθρώπου στον οποίο αναγνωρίζω διαχειριστικές αρετές, αλλά διαφωνώ ριζικά με τη φιλελεύθερη ιδεολογία του: «Στις προηγμένες Δημοκρατίες οι τέως Πρωθυπουργοί δε διαγράφονται, αποτελούν μέρος των θεσμών». Η λέξη κλειδί είναι «προηγμένες». Τα όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα και, κατ' επέκταση στο ΠΑΣΟΚ, στερούνται λογικής αν δεχθούμε ότι η Ελλάδα είναι προηγμένη Δημοκρατία. Προσωπικά πιστεύω ακριβώς το αντίθετο.
Τριάντα πέντε χρόνια μετά το τέλος του 65ετούς Εμφυλίου, στην Ελλάδα δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι κυβερνήσεις εκλέγονται από τον ελληνικό λαό, χωρίς έξωθεν παρεμβάσεις και χωρίς ο εκάστοτε ηττημένος των εκλογών να αποπειράται τη δια της βίας κατάληψη της εξουσίας. Είναι μια σημαντική πρόοδος, όμως από μόνη της δεν αρκεί για να μιλάμε για προηγμένη Δημοκρατία. Και τούτο διότι:

• Ναι μεν η διάκριση των εξουσιών είναι συνταγματικά κατοχυρωμένη, όμως οι πρώτοι που δε θέλουν να το ξέρουν είναι οι δικαστές. Οι οποίοι κάθε φορά που δυσκολεύονται να απονείμουν Δικαιοσύνη αναφωνούν: «Μα πώς να αποδώσεις Δικαιοσύνη όταν δεν ξέρεις τι θέλουν; (Μπέρτολτ Μπρεχτ, Τρόμος και Αθλιότητα του Τρίτου Ράιχ).
• Πήρε είκοσι ολόκληρα χρόνια για τη θέσπιση αξιοκρατικών κριτηρίων για την πρόσληψη των Δημοσίων λειτουργών (ΑΣΕΠ) κι ευθύς, με προεξάρχοντες τους βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, όλοι έσπευσαν να το καταργήσουν στην πράξη. Να θυμίσω ότι επρόκειτο για μια από τις σημαντικότερες προεκλογικές διακηρύξεις της ΝΔ, η οποία βεβαίως και τηρήθηκε. Μη μας εκπλήσσει λοιπόν που κυριαρχεί ακόμα στο πολιτικό σκηνικό.
• Η έννοια της εσωκομματικής δημοκρατίας, στο σύνολο σχεδόν των πολιτικών κομμάτων είναι άγνωστη λέξη. Όταν γίνεται προσπάθεια εκδημοκρατισμού των δομών ενός κόμματος από τα κάτω οι αιρετικοί παραδίδονται στην πυρά. Κι όταν η προσπάθεια αυτή γίνεται με πρωτοβουλία της ηγεσίας του κόμματος (οκταετία Σημίτη, Γιώργος Παπανδρέου 2004 - 2007), τότε αυτή γίνεται καταγέλαστη στο εσωτερικό του κόμματος και στην κοινή γνώμη, «διότι δε διαθέτει πυγμή» (Οφείλουμε να ομολογήσουμε ότι ο ΣΥΝ, μετά 15 χρόνια ψωλαρμενίσματος έχει κάνει σοβαρές προόδους στο ζήτημα αυτό).

Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να συνεκτιμήσουμε τα όσα συμβαίνουν στο ΠΑΣΟΚ παίρνοντας υπ' όψη μας το πραγματικό κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο. Ας κάνουμε την παραδοχή, που ισχύει λόγω των τριών παραπάνω επισημάνσεων και όχι μόνο, ότι η Ελλάδα είναι μια προηγμένη τριτοκοσμική δημοκρατία. Τότε τα πράγματα αποκτούν άλλη διάσταση:
Η από ηθική άποψη κατάπτυστη ενέργεια της διαγραφής του Κώστα Σημίτη από την κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑΣΟΚ, καθίσταται ορθή και επιβεβλημένη ενέργεια, που καθυστέρησε τέσσερα ολόκληρα χρόνια. Προϋπόθεση για να ισχύσει η προηγούμενη εκτίμηση είναι οι αθρόες διαγραφές από το ΠΑΣΟΚ οιουδήποτε εφεξής έχει άποψη αντίθετη με αυτή του Γιώργου Παπανδρέου. Ο Γιώργος Παπανδρέου αποκτά επιτέλους «κύρος ηγέτη», όχι γιατί προωθεί συμμετοχικές διαδικασίες, στο κόμμα και στην κοινωνία, αλλά διότι αποφασίζει και διατάσσει. Εκτιμώ ότι, πριν περάσουν τρεις μήνες, το ηγετικό προφίλ του Γιώργου Παπανδρέου θα έχει αναβαθμιστεί στην κοινωνία. Με δυο λόγια η διαγραφή Σημίτη είναι η απόλυτα ενδεδειγμένη ενέργεια, ως πρώτο βήμα για να αποκτήσει και πάλι το ΠΑΣΟΚ τροχιά διακυβέρνησης της χώρας. Δεν έχω την παραμικρή αμφιβολία ότι όταν, με τέτοιες λογικές, το ΠΑΣΟΚ κερδίσει τις εκλογές δε θα διαφέρει σε τίποτα από τη Νέα Δημοκρατία, όπως δε διέφερε και στη δεκαετία 1985 - 1995.
Σήμερα η δημόσια υπεράσπιση του έργου, στον τομέα του εκσυγχρονισμού των θεσμών της κοινωνίας, των κυβερνήσεων Σημίτη είναι σχεδόν εξ ίσου επικίνδυνη με τη δημόσια υπεράσπιση του δικαιώματος των Μακεδόνων να δηλώνουν Μακεδόνες. Όμως αυτή είναι η ελληνική κοινωνία. Μια κοινωνία ανελεύθερη, που απεχθάνεται τις καθαρές λύσεις, που απεχθάνεται να έχει δικαιώματα και υποχρεώσεις, μια κοινωνία που ακόμα θέλει «ένα Βασιλιά για να μας θαμπώνει, με λειρί στο κούτελο, με φωνή τρομπόνι». Για να αλλάξει αυτή η κοινωνία χρειάζεται πολλή δουλειά ακόμα. Σε ό,τι μας αφορά δεν ξέρω αν έχουμε το κουράγιο να την κάνουμε, γι αυτό και διστάζω να μεμφθώ άλλους που δεν την κάνουν.

Γιάννης Χρ.