Μέρα της Γυναίκας σήμερα, 8 Μαρτίου.
Σαν σήμερα, πριν από 150 περίπου χρόνια, σε κάποια γωνιά της Αμερικής, γυναίκες συγκρούστηκαν με την αστυνομία - και ολόκληρο το σύστημα της εποχής - για την απελευθέρωσή τους και την ισότητα.
Πολλές από αυτές σκοτώθηκαν.
Ο χρόνος όμως κύλισε από τότε.
Πολλά έγιναν. Πολλά κερδήθηκαν από το παγκόσμιο φεμινιστικό κίνημα.
Σήμερα - στις δυτικές τουλάχιστον κοινωνίες - η θέση της γυναίκας έχει βελτιωθεί θεαματικά.
Ακόμα και στην "ορθοδοξοκρατούμενη" Ελλάδα...
Στις χώρες του τρίτου κόσμου, στα ισλαμιστικά κράτη, η γυναίκα ακόμα πορεύεται τη ζωή σαν μια σκλάβα, χωρίς δικαιώματα, χωρίς αξιοπρέπεια, χωρίς αυτόνομη σεξουαλικότητα.
Σαν μια ελάχιστη προσφορά στην ημέρα, παραθέτω ένα απόσπασμα από το καταπληκτικό βιβλίο "Η ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΑ" του μεγάλου Ernest Borneman, καθηγητή της κοινωνιοσεξολογίας σε Γερμανία και Αυστρία.
Το μνημιώδες αυτό έργο εκδόθηκε πρώτη φορά στη Γερμανία το έτος 1975 και αποτελεί μια μοναδική μελέτη για την ιστορία (και την προϊστορία) της Πατριαρχίας στην Ελλάδα και τη Ρώμη, ενώ στα τελευταία κεφάλαιά του παραθέτει το δικό του όραμα, για μια κοινωνία απελευθερωμένη από τα δεσμά της ταξικής δομής, μέσα από την ισότητα ανδρών και γυναικών.
Μαρξιστής ο Borneman. Αφιερωμένος με ρομαντικό πάθος στην ανθρωπιστική διάσταση της ισότητας και στην ευτυχία της κοινωνίας μέσα από την ειρήνη και την δημιουργία, αναπολεί τις μητριστικές κοινωνίες του πρωτόγονου ανθρώπου και ελπίζει ότι κάποτε, οι άνθρωποι θα ξαναγυρίσουν πάλι εκεί, αυτή τη φορά όχι σαν πρωτόγονοι, αλλά σαν σοφοί, έχοντας αξιοποιήσει στο έπακρο τα διδάγματα αυτού του βασανιστικού ταξιδιού, από τότε μέχρι την εποχή της απελευθέρωσης...
Ευαίσθητος μελετητής της γυναικείας, αλλά και της παιδικής σεξουαλικότητας, εμμένει στο όραμά του, ταρακουνώντας τον "πατριάρχη άνδρα" να συνέλθει και να αναζητήσει την ευτυχία του, όχι σαν δυνάστης των γυναικών και των παιδιών, αλλά σαν απλό και χρήσιμο μέλος μιας κοινότητας ίσων ανθρώπων...
Το έργο αυτό εκδόθηκε το 1988 από τη Ίδρυμα της Εθνικής Τράπεζας, σε μετάφραση (καταπληκτική) του Δημοσθένη Κούρτοβικ.
Παραθέτω έτσι πρόχειρα, ένα απόσπασμα, που πιστεύω ότι έχει ενδιαφέρον:
"...Στο Διεθνές Εργατικό Συνέδριο που έγινε το 1899 στο Παρίσι, η Clara Zetkin διατύπωσε τις γνωστές εκείνες αρχές που ως τα σήμερα έχουν μείνει άφταστες και δείχνουν με κρυστάλλινή καθαρότητα τη διαφορά ανάμεσα στο προλεταριακό και το αστικό γυναικείο κίνημα. Ενώ το τελευταίο αυτό διεκδικούσε ολοένα ιδιαίτερα προνόμια για τις γυναίκες λόγω της σωματικής και ψυχικής ιδιοσυστασίας τους, η Clara Zetkin αντιτάχτηκε κατηγορηματικά σε όλα τα ιδιαίτερα προνόμια της γυναίκας, γιατί έβλεπε σ' αυτό το αίτημα την αναγνώριση του πατριαρχικού αξιώματος ότι οι γυναίκες είναι "αλλιώς" και επομένως κατώτερες.
"Δεν αναγνωρίζουμε την ύπαρξη ιδιαίτερου γυναικείου ζητήματος" φώναξε στην αίθουσα των συνεδριάσεων. "Δεν αναγνωρίζουμε ότι το εργατικό κίνημα έχει ιδιαίτερη μορφή για τις γυναίκες! Για λόγους αρχής εμείς οι γυναίκες διαμαρτυρόμαστε έντονα για το αίτημα να περιοριστεί η γυναικεία εργασία. Δεν θέλουμε με κανένα τρόπο να διαχωρίσουμε την υπόθεσή μας από την υπόθεση της εργατικής τάξης γενικά, γι αυτό και δεν θα διατυπώσουμε ξεχωριστά αιτήματα. Δεν ζητάμε άλλη προστασία έξω από εκείνη που διεκδικεί η εργασία γενικά από το κεφάλαιο."
Κι ο Borneman σχολιάζει λίγο πιο κάτω:
"...Να ένα μητριστικό επιχείρημα!.. Έτσι και μόνον έτσι η γυναίκα μπορεί να χειραφετήσει τον εαυτό της και κατά συνέπεια και τον άνδρα...
...Όποιος ζητεί προνόμια για τη γυναίκα, την κηδεμονεύει κι έτσι την εξευτελίζει...
...Αυτό που εμποδίζει τη γυναίκα να εκδιπλώσει την προσωπικότητά της είναι το ίδιο ακριβώς που περιορίζει και την εκδίπλωση του άνδρα. Μόνο όποιος καταργεί αυτό που προκαλεί και στα δύο φύλα την καταπίεση της προσωπικότητας καταργεί και την ίδια την καταπίεση της προσωπικότητας και, επομένως, τις βαθύτερες αιτίες της: Την πατριαρχία, με την σύμφυτή της αρχή της βιολογικής ιεραρχίας, του αιώνιου χαρακτήρα των σεξουαλικών διαφορών..."
(φωτο: 1. Rembrandt 2. Zetkin and Luxembourg από wikipedia)
K.Λ.
2 σχόλια:
Αν κατάλαβα καλά, σύμφωνα με τη λογική της Κλάρας Τσέτκιν, η γυναίκα δεν θα πρέπει να παίρνει πληρωμένη άδεια μητρότητας όταν έχει νεογέννητο παιδί, ούτε να μπορεί να έχει μειωμένο ωράριο για να ανταπεξέλθει στις οικογενειακές της υποχρεώσεις, γιατί έτσι τάχα υπονομεύεται η ισότιμη σχέση με τον άνδρα.
Νομίζω πως το λάθος στον παραπάνω συλλογισμό έγκειται στο ότι ως εργασία αναγνωρίζεται μόνο η δουλειά στο εργοστάσιο ή στην επιχείρηση και όχι η φροντίδα των παιδιών ή των ηλικιωμένων. Και βέβαια την άρχουσα τάξη τη συμφέρει αυτή η "παράλειψη" για να μην πληρώνει μισθούς και επιδόματα κοινωνικής πρόνοιας, όμως καλό θα είναι οι εκπρόσωποι του εργατικού κινήματος να μην παρασύρονται σε τέτοιες λογικές.
Τέλος πάντων, άλλα χρόνια τότε, τώρα νομίζω πως είναι κατ'αρχήν αποδεκτή η στήριξη της εργαζόμερνης μητέρας.
Γιώργος
Δεν θα διαφωνήσω με το τρόπο που το θέτεις.
Νομίζω όμως ότι ο Borneman μιλάει για μια κοινωνική συγκρότηση πολύ θολή ακόμα στα μάτια του μελλοντολόγου, όπου τα παιδιά κι όλα αυτά που θεωρούμε σήμερα "γυναικείες δουλειές", θα είναι δουλειές που θα αφορούν το ίδιο, τόσο τη μητέρα - τη γυναίκα -όσο και τον άνδρα.
Κι ας μήν ξεχνάμε ότι και σήμερα ακόμα, κάποιοι πατέρες που τυχαίνει να έχουν από πολύ νωρίς όλη την φροντίδα για το παιδί - είτε γιατί ορφάνεψε από μάνα είτε για άλλους κοινωνικούς λόγους - διεκδικούν - και σωστά - τα ¨προνόμια" των μητέρων, τόσο στην εργασιακή σχέση, όσο και στα ασφαλιστικά τους δικαιώματα.
Οι καιροί αλλάζουν και συχνά τέτοια ζητήματα χρήζουν μιας πιο προσεκτικής μελέτης.
Κ.Λ.
Δημοσίευση σχολίου