Η ΣΗΜΕΙΟΛΟΓΙΑ ΜΙΑΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΣ

Στην εφημερίδα ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ της Κυριακής 1 Μαρτίου, ο Δημήτρης Κουφοντίνας έδωσε συνέντευξη στον δημοσιογράφο Γιώργο Χριστοφορίδη.

Δεν είναι η πρώτη συνέντευξη του Δημήτρη που συχνότατα καλείται από δημοσιογράφους να λάβει θέση σε φλέγοντα θέματα της επικαιρότητας και ιδιαίτερα σε κείνα που έχουν σχέση με την λεγόμενη επαναστατική βία.

Ο Κουφοντίνας έχει ανταποκριθεί με φειδώ σε αυτές τις προσκλήσεις. Είναι αδύνατο για οποιονδήποτε να αποκωδικοποιήσει σωστά τις συνεντεύξεις του αν δε μπει στη θέση του και δεν εκτιμήσει τις ιδιαίτερες συνθήκες και τις αντιφάσεις μέσα στις οποίες δίνονται αυτές.

Ο Κουφοντίνας, ένας κατ’ εξοχήν συνεπής άνθρωπος και οραματιστής, συνέδεσε απόλυτα τη ζωή του με την ένοπλη επαναστατική βία, μέσα από μια μακροχρόνια δράση. Στόχος του δεν ήταν να γίνει γνωστός, αντίθετα ξέχασε το όνομά του για σχεδόν είκοσι χρόνια και κινήθηκε στην απόλυτη αφάνεια. Το νόημα που έδινε στη ζωή του είχε να κάνει μόνο με το αποτέλεσμα της επαναστατικής του δράσης και σε καμία σύνδεση με το πρόσωπό του. Για να το κάνω λιανά, μέσα από τον τρόπο λειτουργίας του, αποποιήθηκε την προσωπική «δόξα» που μοιραία προσπορίζεται κάθε άνθρωπος με σημαντική «νόμιμη» δράση και αντλούσε ικανοποίηση μόνο μέσα από το επιχειρησιακό και πολιτικό αποτέλεσμα της δράσης, σύμφωνα πάντα με τα κριτήρια τα δικά του και της οργάνωσης στην οποία ανήκε.

Ήρθαν όμως έτσι τα πράγματα και ο Κουφοντίνας, παρά τη θέλησή του φυσικά, αποκαλύφθηκε. Θεωρώντας ότι αυτό είναι το σωστότερο, παραδόθηκε και φυλακίστηκε. Εδώ είναι το πρώτο σημαντικό ζήτημα στο οποίο πρέπει να σταθεί κανείς. Γιατί παραδόθηκε; Φοβήθηκε μήπως σκοτωθεί σε συμπλοκή; Δε θέλησε να αποχωριστεί για πάντα την οικογένειά του; Ή μήπως ωρίμασε μέσα του η πεποίθηση ότι όχι μόνο η οργάνωση 17Ν αλλά και η ίδια η επαναστατική βία είναι ατελέσφορη;

Πιστεύω ακράδαντα ότι τη στιγμή της παράδοσης είχε συνειδητοποιήσει την πολιτική ήττα. Αυτό φάνηκε και στα πρώτα λόγια του μετά την παράδοση που εστίασε στο «τέλος» και όχι στο «ο αγώνας συνεχίζεται».

Όμως η αποκάλυψη, παράδοση και φυλάκιση αλλάζει δραματικά τους όρους ύπαρξης του Κουφοντίνα. Από την αφάνεια στο προσκήνιο. Από κει που λογοδοτούσε μόνο στην οργάνωσή του και στον εαυτό του, πρέπει να λογοδοτήσει στους αστυνομικούς, στους δημοσιογράφους, στους δικαστές, στην επαναστατική τάση, στους συντρόφους της 17Ν που διαφοροποιούνται και μέσω όλων αυτών στον λαό που στη συνείδησή του παραμένει ο τελικός κριτής της πολιτικής δράσης του χθες και της πολιτικής θέσης του σήμερα.

Είτε το θέλουμε, είτε όχι, ο Δημήτρης έχει περιορισμένες επιλογές, βρίσκεται σε καθεστώς πολιτικής ομηρείας. Ας ξεκινήσουμε από την υπόθεση ότι όταν παραδόθηκε είχε ήδη παραδεχθεί την πολιτική του ήττα. Τι μπορεί να κάνει στη δίκη; Να μην υπερασπιστεί την πολιτική πρακτική της οργάνωσης; Η απαξίωση θα ήταν άμεση και από όλες τις πλευρές. Θα τον κατηγορούσαν για συμβιβασμό και για συναλλαγή με τις αρχές. Ο επαναστατικός χώρος θα τον αποκήρυσσε μετά βδελυγμίας και ο αντίκτυπος στον τελικό κριτή – λαό, αυτόν που κυρίως ενδιαφέρει τον Κουφοντίνα, θα ήταν αποκαρδιωτικός.

Πέρασε η δίκη. Τι επιλογές έχει τώρα ο Κουφοντίνας; Η μία είναι να σιωπήσει. Να μη δώσει καμία συνέντευξη, να μην εκφραστεί πολιτικά με κανένα τρόπο, να κλειστεί στον εαυτό του μελετώντας και παρακολουθώντας τις εξελίξεις και να περιμένει τις νέες αναγνώσεις της δράσης της 17Ν στο μέλλον, απαλλαγμένης από τη σκληρότητα της εγγύτητας του χρόνου και ενδεδυμένης τον ρομαντισμό και τη νοσταλγία που τυλίγει όλες αυτές τις καταστάσεις, όταν τα χρόνια περνούν και οι αγωνίες και τα άγχη ζητούν διέξοδο.

Δεν διάλεξε τον δρόμο αυτό ο Κουφοντίνας. Είμαι σίγουρος ότι αυτό δε γίνεται από επιθυμία να μιλήσει και να προβληθεί αυτός ο από τη φύση του λιγομίλητος και απεχθανόμενος τον φτηνό εντυπωσιασμό άνθρωπος. Είναι μια έντονη ανάγκη να εκφράσει την αλήθεια του, όπως την έχει διαμορφώσει εσωτερικά, με μια εξωτερίκευση που δεν θα παραβιάζει δραματικά την εύθραυστη ισορροπία που περιγράψαμε, που θα διαφοροποιεί πάντως εμφαντικά τη σημερινή του θέση από την πολιτική της 17Ν, τουλάχιστον τα τελευταία είκοσι χρόνια της δράσης της.

Όλες οι συνεντεύξεις Κουφοντίνα δίνουν ιδιαίτερο βάρος στο μαζικό λαϊκό κίνημα και δείχνουν απλά μια ανοχή σε βίαιες ενέργειες χαμηλής έντασης. Η τελευταία στο ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ είναι η πιο βαρυσήμαντη, κυρίως γιατί αναφέρεται απόλυτα επιδοκιμαστικά στη δράση των Τουπαμάρος που δεν είχαν χαρακτηριστικά κλειστής συνωμοτικής ομάδας αλλά ευρύτερης οργάνωσης που έδινε ή θέλησε να δώσει πρωτοκαθεδρία στο μαζικό κίνημα και χαρακτήρα επικουρικό στην ένοπλη δράση χαμηλής έντασης. Πρόκειται δηλαδή για μια καθαρή ανατροπή του μοντέλου της 17Ν που ήταν μια πολύ κλειστή οργάνωση με λίγα μέλη.

Καταλαβαίνει κανείς ακόμη καλύτερα την πραγματική θέση του Κουφοντίνα, όταν στην ουσία επιστρατεύεται, στην παρούσα συγκυρία, όπως και η Αλίσια Ρομέρο στη συνέντευξη της Τατιάνας Στεφανίδου, για να δηλωθεί σημειολογικά ότι οι δημοσιογράφοι δίνουν βήμα σε όλες τις απόψεις, συμπεριλαμβανομένων των επαναστατικών, ώστε να μη «νομιμοποιείται» η ανάληψη δράσης εναντίον τους από τις νέες οργανώσεις που έχουν εκτοξεύσει τέτοιες απειλές.

Κατά την άποψή μου, ο Κουφοντίνας σήμερα απορρίπτει την ένοπλη δράση κλειστών ομάδων. Θεωρεί ότι αυτή η πρακτική δεν βοηθάει το λαϊκό κίνημα. Λόγοι που έχουν να κάνουν με τις ιδιαιτερότητες της κατάστασης στην οποία βρίσκεται, δεν του επιτρέπουν την ευθεία διατύπωση. Η σημειολογία του όμως, για όποιον ξέρει να αποκωδικοποιεί τον πολιτικό λόγο, είναι νομίζω αρκετή.

Φιλελεύθερος τζουτζές