Το θέμα με απασχολεί εδώ και είκοσι τουλάχιστον χρόνια. Με διαολίζει το ότι η Αριστερά, από τη Σοσιαλδημοκρατία μέχρι τους Αναρχικούς, θεωρεί το ζήτημα της Δημόσιας Ασφάλειας ανάξιο ενδελεχούς ενασχόλησης. Οι γενικόλογες διακηρύξεις για κοινωνική διαχείριση της παραβατικότητας - στην καλύερη περίπτωση - ή -στη χειρότερη - η επίκληση της Αρχαίας Αθήνας η οποία ανέθετε το καθήκον της αστυνόμευσης σε Σκύθες δούλους θεωρώντας το ανάξιο για ελέυθερους πολίτες, δε λύνουν κανέναν πρόβλημα. Αντιθέτως προσφέρονται για παραπληροφόρηση από μέρους της άκρας Δεξιάς. Ακόμα χειρότερα, η απουσία Προοδευτικής πολιτικής προσέγγισης Δημόσιας Ασφάλειας υποχρέωσε την Αριστερά, κάθε φορά που κλήθηκε να διαχειριστεί καθήκοντα διακυβέρνησης σε τοπικό ή κρατικό επίπεδο, στην καλύτερη περίπτωση να ενστερνιστεί στην πράξη την αυταρχική κατασταλτική προσέγγιση της κοινοβουλευτικής Δεξιάς και στη χειρότερη να αντιμετωπίσει την παραβατικότητα με πολυβόλα. Αν χρωστάω μια απάντηση είναι στο ερώτημα γιατί περίμενα είκοσι χρόνια για ν' ασχοληθώ με το θέμα. Η απάντηση είναι ότι, καλώς ή κακώς, πίστευα ότι ουδείς από τους ανθρώπους με τους οποίους συναναστρέφομαι ήθελε να το συζητήσει. Άλλοι βολεύονταν στο ευφυιολόγημα«η αντιπολίτευση είναι Αριστερή και η διακυβέρνηση Δεξιά» - που εγώ πάντα αρνήθηκα να αποδεχθώ ως κισμέτ - κι άλλοι είχαν άλλες προτεραιότητες. Πράγμα που μπορεί να ισχύει και τώρα. Όμως θεωρώ ότι κάποτε πρέπει να ανοίγουν και δυσάρεστες συζητήσεις. Οι σκέψεις που ακολουθούν βασίζονται στο τρίπτυχο, κοινωνική πολιτική, πρόληψη, αστυνόμευση
Κοινωνική πολιτική. Πρέπει να είναι τυφλός κανείς για να μη βλέπει ότι η παραβατικότητα και η εγκληματικότητα αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο. Δεν νοείται λοιπόν προοδευτική πολιτική Δημόσιας Ασφάλειας χωρίς την ύπαρξη οργανωμένης κοινωνικής πολιτικής, που θα μεριμνά για την οικονομική ενίσχυση των φτωχότερων ανθρώπων, την εργασιακή επανένταξη με αξιοπρεπείς όρους των ανέργων, την εξασφάλιση για όλους δωρεάν και αξιόπιστων υπηρεσιών Υγείας και Παιδείας, αλλά και στοιχειωδώς αξιοπρεπούς . Όλα αυτά φαίνονται κοινότοπα, δεν είναι όμως. Γιατί προϋπόθεση αξιοπρεπούς λειτουργίας του δεύτερου πυλώνα, της πρόληψης, είναι μια ολοκληρωμένη και αποτελεσματική κοινωνική πολιτική. Η στερεότυπη φράση των παλιών Αριστερών και, ως ένα βαθμό, και των Φιλελεύθερων «όποιος ανοίγει ένα σχολείο κλείνει μια φυλακή» είναι επίκαιρη όσο ποτέ.
Η πρόληψη. Είναι μια επικίνδυνη λέξη. Γιατί υπάρχουν τόσες πολιτκές πρόληψης όσες και πολιτικές. Η πρόληψη παίζει πρωταρχικό ρόλο στην εκπόνηση μιας Προοδευτικής Πολιτικής Δημόσιας Ασφάλειας. Προαπαιτούμενά της είναι οι καλά οργανωμένες κοινωνικές υπηρεσίες και η καλή τους συνεργασία μεταξύ τους πρώτα απ' όλα, με τις σχολικές και δικαστικές αρχές στη συνέχεια. Μια προοδευτική πολιτική πρόληψης σημαίνει πολλές παράλληλες ή επάλληλες δράσεις με ένα σκοπό: το δραστικό περιορισμό της παιδικής και νεανικής παραβατικότητας και τη διαχείρισή της με τρόπο που να μη μετατρέπεται ο δράστης της μικροκλοπής σε εγκληματία.
Για να γίνουν αυτά χρειάζεται σε όλα τα σχολεία να υπάρχουν ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί, που, σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς θα εντοπίζουν τις συμπεριφορές που εμπεριέχουν παραβατικότητα ή μπορούν να εξελιχθούν σε τέτοια και θα τις διαχειρίζονται με τρόπο που θα αποτρέπει την περιθωριοποίηση του «κακού».
Χρειάζεται επίσης οι δημοτικές υπηρεσίες κοινωνικής πρόνοιας να έχουν εικόνα των οικογενειών με δυσκολίες και τα μέσα να παράσχουν την ενδεδειογμένη ψυχοκοινωνική στήριξη σε αυτές.
Χρειάζεται επαρκής αριθμός Δικαστών Ανηλίκων, που θα έχουν την απαραίτητη εκπαίδευση για να δικάζουν τους ανήλικους παραβάτες την επιβαλλόμενη επιείκεια και αντίστοιχοι Επιμελητές Ανηλίκων που θα μπορούν να παρακολουθούν πραγματικά τους ανήλικους παραβάτες. Και φυσικά χρειάζονται προγράμματα ψυχοκοινωνικής στήριξης και επανένταξης των ανήλικων παραβατών.
Χρειάζεται τέλος η επανεξέταση του πλαισίου των Φυλακών Ανηλίκων, από το ποιος πηγαίνει μέχρι το τιο κάνει εκεί για να περάσει τη μέρα του, για να πάψουν να είναι πανεπιστήμια εγκληματικότητας.
Μόνο μέσα από ένα ολοκληρωμένο τέτοιο πλαίσιο πρόληψης και διαχείρισης της παιδικής και νεανικής παραβατικότητας θα μειωθούν οι χρήστες ναρκωτικών, θα μειωθεί δραστικά ο πληθυσμός των Φυλακών Ανηλίκων και κατά συνέπεια θα περιοριστεί η εξέλιξη των μικροπαραβατών σε πορωμένους εγκληματίες.
Η αστυνόμευση. Είναι, μακράν, ο πιο δύσκολα διαχειρίσιμος πυλώνας. Από την ύπαρξη ή όχι αποτελσματικής αστυνόμευσης εξαρτάται το αίσθημα Ασφάλειας των πολιτών, που είναι απαραίτητο για την αντιμετώπιση των μισανθρωπικών και ρατσιστικών απόψεων, που οδηγούν δραστικό περιορισμό των ατομικών ελευθεριών.
Και εδώ προϋπόθεση είναι η επένδυση στον άνθρωπο, δηλαδή στους Αστυνομικούς. Πρέπει λοιπόν πριν από όλα να απαντήσουμε σε δυο ερωτήματα. Τί Αστυνομία θέλουμε; Πώς θα τη δημιουργήσουμε;
Η Αστυνομία μέχρι το 1974 είχε μια σαφή ιδεολογία. Κυνηγούσε κομμουνιστές. Καλός Μπάτσος ήταν ο μπάτσος που δεν άφηνε τους κομμουνιστές σε χλωρό κλαρί. Η μεταπολίτευση της στέρησε την ιδεολογία. Κι απόμεινε το επάγγελμα του αστυνομικού να είναι το μοναδικό επάγγελμα ΟΠΟΥ Ο ΠΕΛΑΤΗΣ ΕΧΕΙ ΠΑΝΤΑ ΑΔΙΚΟ. Συνέπεια αυτής της μη ιδεολογίας η υποβάθμιση της εκπαίδευσης των αστυνομικών, η προσέλευση στο σώμα υποψηφίων που δε μπορούσαν να στεριώσουν αλλού στην αγορά εργασίας και η μετατροπή τους στους θρασύδειλους τραμπούκους που αδειάζουν τα πιστόλια τους στις πλάτες του πρώτου πρεζονιού που θα βρεθεί στο δρόμο τους και λερώνουν τα βρακιά μόλις βρεθούν απέναντι σε ένα στοιχειωδώς άξιο λόγου κακοποιό. Ας απαντήσουμε λοιπόν στο πρώτο ερώτημα με τη φράση «θέλουμε μια Αστυνομία που θα προστατεύει τον πολίτη, σεβόμενη στο ακέραιο όλα τα ατομικά δικαιώματα» για να δούμε πώς θα το πετύχουμε αυτό.
Τι σημαίνει όταν πρόκειται για την Αστυνομία επένδυση στον άνθρωπο; Πρώτα από όλα σημαίνει δια βίου εκπαίδευση των αστυνομικών. Οι αστυνομικοί πρέπει να γαλουχούνται από τη στιγμή που μπαίνουν στη Σχολή στο σεβασμό των ατομικών δικαιωμάτων, πρέπει να εκπαιδεύονται συνεχώς στη σωστή διαχείριση των κρίσεων που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους (τα δυο πρόσφατα περιστατικά με τον Αστυνομικό που δολοφονήθηκε από ληστή Τράπεζας στην Κοκκινιά και τον άλλο που από κακή εκτίμηση της κατάστασης στη ληστεία του Βύρωνα σκοτώθηκε η υπάλληλος του κατστήματος αναδεικνύουν τη σημασία της εκπάιδευσης) ώστε να συνδυάζουν την αποτρεπτική τους δράση με την ελάχιστη δυνατή χρήση του όπλου που τους εμπιστεύεται η κοινωνία. Αυτό σημαίνει συνεχή σεμινάρια, σημαίνει εκπαίδευση σε πολεμικές τέχνες, εκπαίδευση στη σκοποβολή. Οι αστυνομικοί πρέπει να είναι τόσο καλά εκπαιδευμένοι ώστε «να τραβάνε όπλο δεύτεροι και να ρίχνουν πρώτοι».
Μια άλλη σημαντική παράμετρος είναι οι πεζές περιπολίες. Σε όλες τις συνοικίες πρέπει να υπάρχουν πεζές περιπολίες όλο το εικοσιτετράωρο. Οι αστυνομικοί που περιπολούν πεζή, γνωρίζονται με τους ανθρώπους της γειτονιάς, κι αυτό τους δίνει την ικανότητα να αξιολογούν καλύτερα έναν κίνδυνο. Οι πεζές περιπολίες έχουν επιπλέονμ το πλεονέκτημα ότι μειώνουν δραστικά τη μικροεγκληματικότητα, αυτή που κάνει τους ανθρωπους να μην τολμούν να ξεμυτίσουν από τα σπίτια τους.
Όλα αυτά ως ελάχιοστη συνδρομή σε ένα διάλογο που πρέπει κάποτε να αρχίσει. έχω αφήσει απ' έξω την αντιμετώπιση του οργανωμένου εγκλήματος, κι αυτό δεν το κάνω τυχαία. Αυτή είναι πιο δύσκολη, πιο χρονοβόρα και είναι αποτελεσματική μόνο όταν - κι εδώ αντιλμβάνομαι την αναγκαιότητα εισαγωγής μιας άλλης παραμέτρου, του τρόπου επιμέτρησης των ποινών στις πράξεις παραβατικότητας - θα υπάρξει ουσιαστική μείωση των μικροπαραβατών που θα εξεςλίσσονται σε πορωμένους εγκληματίες.
Γιάννης Χρ.
Κοινωνική πολιτική. Πρέπει να είναι τυφλός κανείς για να μη βλέπει ότι η παραβατικότητα και η εγκληματικότητα αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο. Δεν νοείται λοιπόν προοδευτική πολιτική Δημόσιας Ασφάλειας χωρίς την ύπαρξη οργανωμένης κοινωνικής πολιτικής, που θα μεριμνά για την οικονομική ενίσχυση των φτωχότερων ανθρώπων, την εργασιακή επανένταξη με αξιοπρεπείς όρους των ανέργων, την εξασφάλιση για όλους δωρεάν και αξιόπιστων υπηρεσιών Υγείας και Παιδείας, αλλά και στοιχειωδώς αξιοπρεπούς . Όλα αυτά φαίνονται κοινότοπα, δεν είναι όμως. Γιατί προϋπόθεση αξιοπρεπούς λειτουργίας του δεύτερου πυλώνα, της πρόληψης, είναι μια ολοκληρωμένη και αποτελεσματική κοινωνική πολιτική. Η στερεότυπη φράση των παλιών Αριστερών και, ως ένα βαθμό, και των Φιλελεύθερων «όποιος ανοίγει ένα σχολείο κλείνει μια φυλακή» είναι επίκαιρη όσο ποτέ.
Η πρόληψη. Είναι μια επικίνδυνη λέξη. Γιατί υπάρχουν τόσες πολιτκές πρόληψης όσες και πολιτικές. Η πρόληψη παίζει πρωταρχικό ρόλο στην εκπόνηση μιας Προοδευτικής Πολιτικής Δημόσιας Ασφάλειας. Προαπαιτούμενά της είναι οι καλά οργανωμένες κοινωνικές υπηρεσίες και η καλή τους συνεργασία μεταξύ τους πρώτα απ' όλα, με τις σχολικές και δικαστικές αρχές στη συνέχεια. Μια προοδευτική πολιτική πρόληψης σημαίνει πολλές παράλληλες ή επάλληλες δράσεις με ένα σκοπό: το δραστικό περιορισμό της παιδικής και νεανικής παραβατικότητας και τη διαχείρισή της με τρόπο που να μη μετατρέπεται ο δράστης της μικροκλοπής σε εγκληματία.
Για να γίνουν αυτά χρειάζεται σε όλα τα σχολεία να υπάρχουν ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί, που, σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς θα εντοπίζουν τις συμπεριφορές που εμπεριέχουν παραβατικότητα ή μπορούν να εξελιχθούν σε τέτοια και θα τις διαχειρίζονται με τρόπο που θα αποτρέπει την περιθωριοποίηση του «κακού».
Χρειάζεται επίσης οι δημοτικές υπηρεσίες κοινωνικής πρόνοιας να έχουν εικόνα των οικογενειών με δυσκολίες και τα μέσα να παράσχουν την ενδεδειογμένη ψυχοκοινωνική στήριξη σε αυτές.
Χρειάζεται επαρκής αριθμός Δικαστών Ανηλίκων, που θα έχουν την απαραίτητη εκπαίδευση για να δικάζουν τους ανήλικους παραβάτες την επιβαλλόμενη επιείκεια και αντίστοιχοι Επιμελητές Ανηλίκων που θα μπορούν να παρακολουθούν πραγματικά τους ανήλικους παραβάτες. Και φυσικά χρειάζονται προγράμματα ψυχοκοινωνικής στήριξης και επανένταξης των ανήλικων παραβατών.
Χρειάζεται τέλος η επανεξέταση του πλαισίου των Φυλακών Ανηλίκων, από το ποιος πηγαίνει μέχρι το τιο κάνει εκεί για να περάσει τη μέρα του, για να πάψουν να είναι πανεπιστήμια εγκληματικότητας.
Μόνο μέσα από ένα ολοκληρωμένο τέτοιο πλαίσιο πρόληψης και διαχείρισης της παιδικής και νεανικής παραβατικότητας θα μειωθούν οι χρήστες ναρκωτικών, θα μειωθεί δραστικά ο πληθυσμός των Φυλακών Ανηλίκων και κατά συνέπεια θα περιοριστεί η εξέλιξη των μικροπαραβατών σε πορωμένους εγκληματίες.
Η αστυνόμευση. Είναι, μακράν, ο πιο δύσκολα διαχειρίσιμος πυλώνας. Από την ύπαρξη ή όχι αποτελσματικής αστυνόμευσης εξαρτάται το αίσθημα Ασφάλειας των πολιτών, που είναι απαραίτητο για την αντιμετώπιση των μισανθρωπικών και ρατσιστικών απόψεων, που οδηγούν δραστικό περιορισμό των ατομικών ελευθεριών.
Και εδώ προϋπόθεση είναι η επένδυση στον άνθρωπο, δηλαδή στους Αστυνομικούς. Πρέπει λοιπόν πριν από όλα να απαντήσουμε σε δυο ερωτήματα. Τί Αστυνομία θέλουμε; Πώς θα τη δημιουργήσουμε;
Η Αστυνομία μέχρι το 1974 είχε μια σαφή ιδεολογία. Κυνηγούσε κομμουνιστές. Καλός Μπάτσος ήταν ο μπάτσος που δεν άφηνε τους κομμουνιστές σε χλωρό κλαρί. Η μεταπολίτευση της στέρησε την ιδεολογία. Κι απόμεινε το επάγγελμα του αστυνομικού να είναι το μοναδικό επάγγελμα ΟΠΟΥ Ο ΠΕΛΑΤΗΣ ΕΧΕΙ ΠΑΝΤΑ ΑΔΙΚΟ. Συνέπεια αυτής της μη ιδεολογίας η υποβάθμιση της εκπαίδευσης των αστυνομικών, η προσέλευση στο σώμα υποψηφίων που δε μπορούσαν να στεριώσουν αλλού στην αγορά εργασίας και η μετατροπή τους στους θρασύδειλους τραμπούκους που αδειάζουν τα πιστόλια τους στις πλάτες του πρώτου πρεζονιού που θα βρεθεί στο δρόμο τους και λερώνουν τα βρακιά μόλις βρεθούν απέναντι σε ένα στοιχειωδώς άξιο λόγου κακοποιό. Ας απαντήσουμε λοιπόν στο πρώτο ερώτημα με τη φράση «θέλουμε μια Αστυνομία που θα προστατεύει τον πολίτη, σεβόμενη στο ακέραιο όλα τα ατομικά δικαιώματα» για να δούμε πώς θα το πετύχουμε αυτό.
Τι σημαίνει όταν πρόκειται για την Αστυνομία επένδυση στον άνθρωπο; Πρώτα από όλα σημαίνει δια βίου εκπαίδευση των αστυνομικών. Οι αστυνομικοί πρέπει να γαλουχούνται από τη στιγμή που μπαίνουν στη Σχολή στο σεβασμό των ατομικών δικαιωμάτων, πρέπει να εκπαιδεύονται συνεχώς στη σωστή διαχείριση των κρίσεων που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους (τα δυο πρόσφατα περιστατικά με τον Αστυνομικό που δολοφονήθηκε από ληστή Τράπεζας στην Κοκκινιά και τον άλλο που από κακή εκτίμηση της κατάστασης στη ληστεία του Βύρωνα σκοτώθηκε η υπάλληλος του κατστήματος αναδεικνύουν τη σημασία της εκπάιδευσης) ώστε να συνδυάζουν την αποτρεπτική τους δράση με την ελάχιστη δυνατή χρήση του όπλου που τους εμπιστεύεται η κοινωνία. Αυτό σημαίνει συνεχή σεμινάρια, σημαίνει εκπαίδευση σε πολεμικές τέχνες, εκπαίδευση στη σκοποβολή. Οι αστυνομικοί πρέπει να είναι τόσο καλά εκπαιδευμένοι ώστε «να τραβάνε όπλο δεύτεροι και να ρίχνουν πρώτοι».
Μια άλλη σημαντική παράμετρος είναι οι πεζές περιπολίες. Σε όλες τις συνοικίες πρέπει να υπάρχουν πεζές περιπολίες όλο το εικοσιτετράωρο. Οι αστυνομικοί που περιπολούν πεζή, γνωρίζονται με τους ανθρώπους της γειτονιάς, κι αυτό τους δίνει την ικανότητα να αξιολογούν καλύτερα έναν κίνδυνο. Οι πεζές περιπολίες έχουν επιπλέονμ το πλεονέκτημα ότι μειώνουν δραστικά τη μικροεγκληματικότητα, αυτή που κάνει τους ανθρωπους να μην τολμούν να ξεμυτίσουν από τα σπίτια τους.
Όλα αυτά ως ελάχιοστη συνδρομή σε ένα διάλογο που πρέπει κάποτε να αρχίσει. έχω αφήσει απ' έξω την αντιμετώπιση του οργανωμένου εγκλήματος, κι αυτό δεν το κάνω τυχαία. Αυτή είναι πιο δύσκολη, πιο χρονοβόρα και είναι αποτελεσματική μόνο όταν - κι εδώ αντιλμβάνομαι την αναγκαιότητα εισαγωγής μιας άλλης παραμέτρου, του τρόπου επιμέτρησης των ποινών στις πράξεις παραβατικότητας - θα υπάρξει ουσιαστική μείωση των μικροπαραβατών που θα εξεςλίσσονται σε πορωμένους εγκληματίες.
Γιάννης Χρ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου