Στο μεταξύ στην Τουρκία. Ένα πολύ κατατοπιστικό κείμενο του Στέλιου Κούλογλου

Ηταν τεχνητή η ένταση με την Τουρκία για αγορά όπλων;

Ανάλυση του Στέλιου Κούλογλου

Την περασμένη εβδομάδα, η όξυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων ξαναήρθε στο προσκήνιο μέσω των ελληνικών ΜΜΕ. Τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης δεν ασχολήθηκαν καθόλου, την ίδια ώρα που στην Κωνσταντινούπολη έδιναν το όνομα Ελληνα γιατρού σε έναν δρόμο. Μόλις προχθές μάθαμε το μυστικό: θα αγοράσουμε νέα όπλα...

Το θέμα ξεκίνησε 15 μέρες πριν, με ένα δημοσίευμα στο “Εθνος της Κυριακής”, που διαπίστωνε ότι οι Τούρκοι στρατηγοί προωθούσαν “την αλλαγή του καθεστώτος στο Αιγαίο”. Ακολούθησαν συνεχείς ειδήσεις και δημοσιεύματα για τις παραβιάσεις του εναέριου χώρου από τουρκικά αεροπλάνα και τις κατάλληλες αναχαιτίσεις. Στο αποκορύφωμα της έντασης, μια τουρκική φρεγάτα έφτασε τόσο κοντά στην Ραφήνα που, όπως διαβάσαμε δεξια αριστερά, ο πρωθυπουργός θα μπορούσε να την δει από την κρεβατοκάμαρα του.

Το περίεργο είναι ότι η οι Τούρκοι δεν πήραν είδηση απ' όλα αυτά (δες διπλανή συνέντευξη). Αντίθετα, τις ίδιες μέρες στον Αγιο Στέφανο, την παλιά συνοικία της Κωνταντινούπολης που τώρα ονομάζεται Yesilkoy, συνέβαιναν ορισμένα καινοφανή για την Τουρκία περιστατικά. Ο δήμαρχος της συνοικίας έδινε σε έναν δρόμο της το όνομα του Κωνσταντίνου Καλαγκού, ενός Ελληνα γιατρού που είχε ζήσει και δουλέψει στο Yesilkoy.

Η όλη τελετή έγινε σε ανοιχτό χώρο, με ελληνικούς και τουρκικους χορούς και πανηγύρια, μουσική και μεζέδες. Ο γιoς του γιατρού που ζει τώρα στην Ελβετία ήταν επίσημος καλεσμένος και μίλησε στους συγκεντρωμένους Τούρκους, Ρωμιούς, Εβραίους και Αρμένιους που ζουν στην συνοικία. Τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης, από τις τηλεοράσεις έως τις εφημερίδες αναφέρθηκαν εκτενώς στο συμβάν.

Ολες οι πρόσφατες εξελίξεις στην γειτονική χώρα κινούνται σε μια κατεύθυνση εντελώς αντίθετη με το κλίμα κρίσης που παρουσιάστηκε στην Ελλάδα. Από τις αρχές του χρόνου, τουρκικό κυβερνητικό κανάλι (TRT-6) εκπέμπει 12 ώρες το 24ωρο στην κουρδική γλώσσα, που ήταν απαγορευμένη μερικά χρόνια πριν. Η κυβέρνηση εξετάζει το ενδεχόμενο να ανοίξει έναν τηλεοπτικό σταθμό και στην αρμενική.

Πριν από μερικές εβδομάδες ξεκίνησε στο Ίντερνετ η συλλογή υπογραφών συγνώμης για την γενοκτονία των Αρμενίων, ένα θέμα ταμπού στην τουρκική κοινωνία και το κεμαλικό στρατιωτικό κατεστημένο. Για πρώτη φορά στην ιστορία της σύγχρονης τουρκικής δημοκρατίας, οι απλοί πολίτες αρχίζουν να μιλούν ανοικτά για την προστασία των μειονοτήτων, θέτοντας ερωτήματα για το παρελθόν.

Το κύμα συγνώμης έγινε μόδα. Στη Σμύρνη μια ομάδα πολιτών ξεκίνησε εκστρατεία με τίτλο "Ζητάμε συγνώμη που τους εκλέξαμε”, αναφερόμενη σε δύο ντόπιους βουλευτές που έχουν στραφεί κατά των μειονοτήτων. Με μια κυβερνητική απόφαση επεστράφη η τουρκική ιθαγένεια στον διάσημο Τούρκο ποιητή Ναζίμ Χικμέτ, που, μετά από εξορίες και φυλακίσεις, είχε πεθάνει άπατρις στην Μόσχα. Για την τουρκική αριστερά, η κίνηση έχει μεγάλη συμβολική αξία.

Ο υπουργός Πολιτισμού ζήτησε συγνώμη από τους Αλεβίτες, μια θρησκευτική μειονότητα της Τουρκίας και ανακοίνωσε ότι θα μετατρέψει σε Μουσείο ένα εστιατόριο στο οποίο δεκάδες Αλεβίτες είχαν σκοτωθεί το 1992 μετά από τρομοκρατική ενέργεια του τουρκικού παρακράτους. Οσο αποκρουστική κι αν είναι, η τηλεοπτική συνέντευξη του διάσημου Τουρκου ηθοποιού που ομολόγησε ότι σκότωσε 10 Ελληνοκυπριους το 1974 είναι αποτέλεσμα του προηγούμενου κλίματος.

Ακόμη πιο σημαντικό είναι ότι το βαθύ κράτος και εμμέσως το στρατιωτικό κατεστημένο δέχονται -μέσω της υπόθεσης Εργκενεκόν- το ένα χτύπημα με το άλλο. Οπως μεταδίδει στην εξαιρετική ενδιαφέρουσα ανάλυση του (δες διπλανές στήλες), ο Νιαζί Νταλιανσί, ανταποκριτής του Tvxs στην Κωνσταντινούπολη, έχουν μέχρι τώρα συλληφθεί ή ανακρίνονται δεκάδες πολίτες υπεράνω υποψίας “απόστρατοι στρατηγοί, αξιωματικοί του στρατού,πανεπιστημιακοί καθηγητές και πρώην τομεάρχες, δημοσιογράφοι, συγγραφείς, αρχηγοί αστυνομίας, δικηγόροι...”

Ο στρατός που κινούσε τα νήματα όλων των ελληνοτουρκικών κρίσεων βρίσκεται σε υποχώρηση. Ο Αλί Μπαϊράμογλου, ειδικός για στρατιωτικά θέματα, έγραψε ότι “πρόκειται για μια ολοκαίνουργια περίοδο στην Τουρκία. Οικοδομούμε ένα νέο, καθαρό μέλλον”. Και πάνω από όλα για να υπάρξει μια κρίση ανάμεσα στις δύο χώρες θα πρέπει να φανατιστεί η κοινή γνώμη και των δύο πλευρών. Πώς συμβιβάζονται όλα αυτά με την όξυνση στο Αιγαίο στους πηχαίους ελληνικούς τίτλους;

Στην πραγματικότητα επρόκειτο για τουρκικές ασκήσεις στο Αιγαίο που επαναλαμβάνονται κάθε χρόνο τέτοιες μέρες. Κάποια τουρκικά αεροπλάνα παραβίασαν το FIR Αθηνών (και όχι τον εθνικο εναέριο χώρο), αλλά αυτό είναι μάλλον συνηθισμένο, όπως και οι αναχαιτίσεις. Το περιστατικό με την φρεγάτα είναι λιγότερο συνηθισμένο, αλλά όχι ασυνήθιστο. Διαβάζουμε στην “Ελευθεροτυπία” ακριβώς 20 χρόνια πριν, στις 14/1/1982: “Οξύ διάβημα στην Αγκυρα, συνάντηση Α. Παπανδρέου - πρεσβευτή ΗΠΑ, Μπερνς, για πρωτοφανή παραβίαση των χωρικών υδάτων μας - τουρκικό πολεμικό φτάνει 40 μίλια από τη Ραφήνα.

Οι ετήσεις τουρκικές ναυτικές ασκήσεις διεξάγονται στα διεθνή χωρικά ύδατα του Αιγαίου που ξεκινούν στα 6 μίλια από τις ελληνικες ακτές. Η φρεγάτα έκανε στροφή σε κάποιο σημείο και η Αθήνα διαμαρτυρήθηκε ότι παραβίασε όχι τα ελληνικα χωρικά ύδατα αλλά τους κανόνες αβλαβούς διέλευσης. Ηταν όμως η παραβίαση αυτή συνειδητή πράξη πρόκλησης από την Τουρκία;

Σύμφωνα με δημοσίευμα της τουρκικής εφημερίδας «Χουριέτ», το τουρκικό γενικό επιτελείο ξεκίνησε έρευνα για να δει αν η φρεγάτα κινήθηκε εκτός πορείας. Αν, όπως γράφτηκε στον ελληνικό Τύπο, στηνόταν μια κρίση τύπου Ίμια -στην οποία είχε πρωτοστατήσει η φανατική και συνήθως καθοδηγούμενη «Χουριέτ»- η αντιδραση τόσο της εφημερίδας όσο και του τουρκικού γενικού επιτελείου δεν θα ήταν τελείως διαφορετική;

Την απάντηση έδωσε προχθές η ελληνική κυβέρνηση ανακοινώνοντας νέο εξοπλιστικό πρόγραμμα ύψους 5,6 δις ευρώ. Για να εισπράξει το ίδιο περίπου ποσό, ο κ. Αλογοσκούφης φορολόγησε το Σεπτέμβριο τους νέους με μπλοκάκια και γενικώς ό,τι περνούσε έξω από το Υπουργείο Οικονομικών. Ενα ανάλογα ποσό μάζεψε η ελληνική κυβέρνηση την προηγούμενη εβδομάδα με τα ομολογα που θα πρέπει να ξεπληρώσει η ελληνική κοινωνία τα επόμενα χρόνια πληρώνοντας υψηλό τόκο.

Ειναι πρωτοφανές σε όλη την Ευρώπη. Σε συνθήκες βαρύτατης οικονομικής κρίσης, μια κυβέρνηση δίνει υπέρογκα ποσά για εξοπλισμούς που όπως είναι γνωστό στους ειδικούς ελάχιστα συμβάλλουν στην άμυνα της χώρας- ανεξάρτητα ποιέες είναι οι προθέσεις της Τουρκίας. Οι μόνοι ωφελημένοι είναι οι έμποροι όπλων, όσοι θα πάρουν τις μίζες και βέβαια το κομματικό ταμείο εν όψει εκλογών...


Σ ΚΟΥΛΟΓΛΟΥ


Για την αντιγραφή και την προσυπογραφή των παραπάνω απόψεων

Γιάννης Χρ.