Διάβασα στη διάρκεια των ολιγοήμερων διακοπών μου το βιβλίο της Έρσης Σωτηροπούλου ΖΙΓΚ ΖΑΓΚ ΣΤΙΣ ΝΕΡΑΤΖΙΕΣ, την παρουσία του οποίου στις σχολικές βιβλιοθήκες - άραγε μαθητές και εκπαιδευτικοί γνωρίζουν την ύπαρξή τους; - της περιφέρειάς του απαγόρευσε ένας καταφανώς ολιγοφρενής σχολικός σύμβουλος.
Οφείλω να ομολογήσω ότι πρόκειται για ένα από τα χειρότερα βιβλία που έχω διαβάσει ποτέ. Και δεν θα έκανα τον κόπο να ασχοληθώ μαζί του αν η κυρία Σωτηροπούλου, σε αυτό το βιβλίο της τουλάχιστον, δεν ήταν τυπική εκπρόσωπος μιας μερίδας σύγχρονων Ελλήνων συγγραφέων.
Οι ήρωες του βιβλίου είναι χαμένοι ο καθένας στην κοσμάρα του. Υπάρχουν και δρουν σαν να μην υπάρχει κοινωνικός περίγυρος ή σαν να αγνοούν αυτοί την ύπαρξή του. Μολονότι συνυπάρχουν φυσικά, η επικοινωνία τους είναι μηδενική. Ο αναγνώστης αδυνατεί να καταλάβει αν τη στιγμή που ο κάθε πρωταγωνιστής μιλά περιγράφει κάτι «υπαρκτό» ή απλώς μια φαντασίωσή του.Τα περιστατικά που περιγράφονται είναι τόσο ακραία που αποκλείεται να αφορούν έστω και έναν τρίτο άνθρωπο. Κι αυτό που τα καθιστά ακραία και παντελώς αδιάφορα γιά κάθε τρίτο είναι η απόλυτη απουσία αναφοράς κοινωνικού περιγύρου, στο πλαίσιο του οποίου οι όποιες πράξεις θα αποκτούσαν ένα νόημα.
Όχι δεν πρόκειται για ομφαλοσκόπηση. Πολλοί λογοτέχνες έχουν γράψει έργα στα οποία εκφράζουν αποκλειστικά και μόνο προσωπικούς προβληματισμούς και αγωνίες. Και έχουν δώσει αριστουργήματα λογοτεχνίας, γιατί οι προβληματισμοί και οι αγωνίες τους, εντάσσονται σε κάποιο πλαίσιο, κι έτσι μπορούν να γίνουν ταυτοχρόνως προβληματισμοί και αγωνίες πολλών χιλιάδων - ή και εκατομμυρίων - ανθρώπων. Και εντελώς φυσιολογικά κάποιοι αναγνώστες ταυτίζονται με τους πρωταγωνιστές των έργων τους.
Η ολική απουσία πλαισίου αναφοράς, όπως στην περίπτωση του βιβλίου μας, συνιστά έκφραση ενός ακραίου εγωισμού. Τόσο ακραίου που διερωτάται κανείς μήπως ο συγγραφέας έχει ξεχάσει ότι δε γράφει προσωπικό ημερολόγιο, αλλά επιθυμεί κάποιοι να τον διαβάσουν.
Δεν είναι όλοι οι σύγχρονοι Έλληνες συγγραφείς έτσι. Έχω διαβάσει πολλά ενδιαφέροντα έργα σύγχρονων Ελλήνων συγγραφέων τα τελευταία χρόνια. Και είμαι σίγουρος ότι υπάρχουν πολλύ περισσότερα που δεν έχω διαβάσει. Μπορεί κανένας να μην είναι του αναστήματος ενός Καζαντζάκη, ενός Τσίρκα, ενός Χατζή, έχουν όμως κάτι να πουν.
Ούτε και μ' ενοχλεί η πληθώρα συγγραφέων που έχουν φυτρώσει σαν τα μανιτάρια. Γιατί πιστεύω ακράδαντα ότι, όσο περισσότεροι γράφουν κι έχουν τη δυνατότητα να δουν το έργο τους να εκδίδεται, τόσο αυξάνεται η πιθανότητα γέννησης ενός μεγάλου συγγραφέα.
Εκείνο που με προβληματίζει είναι η τόσο συχνή εμφάνιση στην -ούτως ειπείν - λογοτεχνία, τόσο ακραίων περιστατικών εγωισμού. Δείγμα κι αυτό μιας συνιστώσας της ελληνικής κοινωνίας...
Γιάννης Χρ.
Οφείλω να ομολογήσω ότι πρόκειται για ένα από τα χειρότερα βιβλία που έχω διαβάσει ποτέ. Και δεν θα έκανα τον κόπο να ασχοληθώ μαζί του αν η κυρία Σωτηροπούλου, σε αυτό το βιβλίο της τουλάχιστον, δεν ήταν τυπική εκπρόσωπος μιας μερίδας σύγχρονων Ελλήνων συγγραφέων.
Οι ήρωες του βιβλίου είναι χαμένοι ο καθένας στην κοσμάρα του. Υπάρχουν και δρουν σαν να μην υπάρχει κοινωνικός περίγυρος ή σαν να αγνοούν αυτοί την ύπαρξή του. Μολονότι συνυπάρχουν φυσικά, η επικοινωνία τους είναι μηδενική. Ο αναγνώστης αδυνατεί να καταλάβει αν τη στιγμή που ο κάθε πρωταγωνιστής μιλά περιγράφει κάτι «υπαρκτό» ή απλώς μια φαντασίωσή του.Τα περιστατικά που περιγράφονται είναι τόσο ακραία που αποκλείεται να αφορούν έστω και έναν τρίτο άνθρωπο. Κι αυτό που τα καθιστά ακραία και παντελώς αδιάφορα γιά κάθε τρίτο είναι η απόλυτη απουσία αναφοράς κοινωνικού περιγύρου, στο πλαίσιο του οποίου οι όποιες πράξεις θα αποκτούσαν ένα νόημα.
Όχι δεν πρόκειται για ομφαλοσκόπηση. Πολλοί λογοτέχνες έχουν γράψει έργα στα οποία εκφράζουν αποκλειστικά και μόνο προσωπικούς προβληματισμούς και αγωνίες. Και έχουν δώσει αριστουργήματα λογοτεχνίας, γιατί οι προβληματισμοί και οι αγωνίες τους, εντάσσονται σε κάποιο πλαίσιο, κι έτσι μπορούν να γίνουν ταυτοχρόνως προβληματισμοί και αγωνίες πολλών χιλιάδων - ή και εκατομμυρίων - ανθρώπων. Και εντελώς φυσιολογικά κάποιοι αναγνώστες ταυτίζονται με τους πρωταγωνιστές των έργων τους.
Η ολική απουσία πλαισίου αναφοράς, όπως στην περίπτωση του βιβλίου μας, συνιστά έκφραση ενός ακραίου εγωισμού. Τόσο ακραίου που διερωτάται κανείς μήπως ο συγγραφέας έχει ξεχάσει ότι δε γράφει προσωπικό ημερολόγιο, αλλά επιθυμεί κάποιοι να τον διαβάσουν.
Δεν είναι όλοι οι σύγχρονοι Έλληνες συγγραφείς έτσι. Έχω διαβάσει πολλά ενδιαφέροντα έργα σύγχρονων Ελλήνων συγγραφέων τα τελευταία χρόνια. Και είμαι σίγουρος ότι υπάρχουν πολλύ περισσότερα που δεν έχω διαβάσει. Μπορεί κανένας να μην είναι του αναστήματος ενός Καζαντζάκη, ενός Τσίρκα, ενός Χατζή, έχουν όμως κάτι να πουν.
Ούτε και μ' ενοχλεί η πληθώρα συγγραφέων που έχουν φυτρώσει σαν τα μανιτάρια. Γιατί πιστεύω ακράδαντα ότι, όσο περισσότεροι γράφουν κι έχουν τη δυνατότητα να δουν το έργο τους να εκδίδεται, τόσο αυξάνεται η πιθανότητα γέννησης ενός μεγάλου συγγραφέα.
Εκείνο που με προβληματίζει είναι η τόσο συχνή εμφάνιση στην -ούτως ειπείν - λογοτεχνία, τόσο ακραίων περιστατικών εγωισμού. Δείγμα κι αυτό μιας συνιστώσας της ελληνικής κοινωνίας...
Γιάννης Χρ.
6 σχόλια:
Γιάννη δε μ' αρέσει να χρησιμοποιώ χαρακτηρισμούς γιατί συνήθως αυτοί κρύβουν απουσία πραγματικών επιχειρημάτων. Μερικές φορές όμως, μόνο ένας χαρακτηρισμός μπορεί να αποδώσει επιγραμματικά κάτι τόσο σοβαρό που άπτεται της ίδιας της ουσίας της τέχνης, η οποία δεν υπάρχει χωρίς ελευθερία. Βρίσκω το κείμενό σου, χωρίς παρεξήγηση, Ζντανοφικό (που τον θυμήθηκα, ο πούστης;). Δεν υπάρχει χρησιμοθηρία στην τέχνη, ούτε υπάρχει εγωιστική τέχνη. Να στο πω αλλιώς, τα κριτήρια στην τέχνη δεν είναι ηθικά αλλά αισθητικά. Το καλό στην τέχνη μετράει με την κλασική έννοια (ωραίο).
Δεν έχω διαβάσει το βιβλίο, ούτε είναι στις προθέσεις μου να το διαβάσω. Ίσως δε μάθω ποτέ αν θα το θεωρήσω ωραίο βιβλίο. Η κριτική σου όμως με προβληματίζει μήπως ζαλίστηκες από το πολύ ζιγκ ζαγκ.
Με αγάπη ο φιλελεύθερος τζουτζές σας.
Προφανώς παρεξήγησες τη φράση μου «έχουν κάτι να πουν». Δε θέτω ζήτημα χρησιμότητας. Και είμαι απολύτως βέβαιος ότι σε κάποιους άλλους η κυρία Σωτηροπούλου είπε κάτι. Αλλιώς το εν λόγω βιβλίο δε θα είχε πουλήσει 9.000 αντίτυπα. Απλώς αντιμετωπίζω κριτικά τη στάση των συγκεκριμένων ανθρώπων προς τη ζωή. Αν τώρα θεωρείς την κριτική αυτή Ζντανοφισμό...
Γιάννης Χρ.
Ούτε κιεγώ έχω διαβάσει το βιβλίο και μάλλον δεν θα το διαβάσω. Αυτό που με προβληματίζει, ως μάλλον άσχετο με τα καλλιτεχνικά, είναι το κατά πόσον υπάρχουν κοινά αποδεκτά αισθητικά κριτήρια για να πεις ότι ένα έργο τέχνης είναι ωραίο. Και μου φαίνεται ότι τέτοια κριτήρια δεν υπάρχουν.΄
Άν είναι έτσι τα πράγματα, τότε αναπόφευκτα υπεισέρχονται οι υποκειμενικές αξίες στο πώς βλέπει κανείς ένα έργο τέχνης. Υποκειμενικές είναι και οι αντιλήψεις περί χρησιμότητας, παιδευτικής αξίας ή ηθικότητας της τέχνης, που μου φαίνεται πως ξεκίνησαν από τον Πλάτωνα και κατέληξαν στον Ζντάνοφ.
Ωστόσο, τις υποκειμενικές του αξίες και θεωρήσεις απέναντι στην τέχνη, δικαιούται κανείς να τις έχει και να τις εκφράζει. Το πρόβλημα ξεκινάει από τη στιγμή που λόγω θέσης ή λόγω κύρους αρχίζει να υποδεικνύει πώς θα "πρέπει να" δουλέψει ο καλλιτέχνης. Ή αλλιώς, ο σοσιαλιστικός ρεαλισμός δεν είναι σώνει και καλά απορριπτέος, αλλά το απαράδεκτο είναι το να επιβάλλει γραμμή στον καλλιτέχνη ο κάθε "υπεύθυνος κουλτούρας".
Με άλλα λόγια, ο φίλος μας ο Γιάννης καλά έκανε και διατύπωσε την κρίση του, ίσως και να έχει δίκιο, εκεί που θα τα χαλάγαμε θα ήταν αν έβγαζε κανένα απαγορευτικό φιρμάνι ως προϊστάμενος εκπαίδευσης ή ως υπεύθυνος πολιτισμού.
Σας χαιρετώ
Γιώργος
Επανέρχομαι, αν και ούτε αυτό με ευχαριστεί επειδή ίσως φαίνεται ότι θέλω να έχω τον τελευταίο λόγο. Εξακολουθώ όμως να πιστεύω ότι το θέμα είναι πολύ σοβαρό και για το λόγο ότι επ' αυτού υπάρχουν πολλές και διαφορετικές αντιλήψεις, όπως γράφει κι ο Γιώργος. Αυτά λοιπόν που κριτικάρουμε ο ένας στον άλλο, σε τούτο το υπεροχο βήμα που μας πρόσφερε η εξέλιξη της τεχνολογίας, να μη ξεχνιόμαστε, είναι ακριβώς οι αντιλήψεις. Ο Γιάννης δε μπορεί να βγάλει φιρμάνι, όπως δε μπορεί (ευτυχώς) να βγάλει το Κ.Κ.Ε. ή ο ΣΥΝ, όπως δε μπορούσε να βγάλει ούτε ο Λένιν ή ο Στάλιν ή ο Μάο ή ο Κάστρο, ή, ή ,ή... όσο δεν ήταν στην εξουσία. Όταν όμως ήρθαν στην εξουσία, ότι δεν ήταν "χρήσιμο" στο λαό βαφτιζόταν αντιδραστικό. Έμπαιναν στην τέχνη ηθικά κριτήρια.
Το αποτέλεσμα φίλοι μου το γνωρίζετε γιατί και καλύτερη ιστορία ξέρετε από μένα και καλύτερη μνήμη (και λόγω ηλικίας) διαθέτετε.
Στην καλύτερη περίπτωση τα αριστουργήματα καταλήγανε στα ανήλιαγα υπόγεια (Πικάσο στο Ερμιτάζ) και στη χειρότερη, στα υπόγεια ή στο υπέδαφος κατέληγαν οι δημιουργοί.
Καλά είμαστε αδέρφια. Να χαίρεστε που υπάρχουν άνθρωποι που γράφουν, ζωγραφίζουν, τραγουδάνε ελεύθερα κι ας μην είναι του γούστου μας.
Φιλελεύθερος και τζουτζές.
Η κοινωνία μας είναι σάπια. Ξυπνήστε ρε! Σε ποια χώρα του κόσμου επιτρέπεται οι σχολικές βιβλιοθήκες να περιέχουν τέτοια βιβλία; Σε ποια χώρα του κόσμου θα ανέχοντο οι γονείς να διαβάζουν τα παιδάκια στα βιβλία της σχολικής βιβλιοθήκης για πηδήματα και δικέφαλα πέη, για σεξ με το ψυγείο και άγριο σεξ στο χειρουργίο;
Σε ποιά χώρα του κόσμου ένα τέτοιο "λογοτεχνικό" κείμενο θα έπαιρνε βραβείο λογοτεχνίας και πολύ περισσότερο θα μοιραζόταν αγορασμένο με τον ιδρώτα του λαού στις βιβλιοθήκες των σχολείων ώστε να έχουν πρόσβαση τα μικρά παιδάκια;
ΝΤΡΟΠΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΤΙΑ ΜΑΣ
Που τραβάμε την καλύτερη μαλακία;
Θα σας εξομολογηθώ την αμαρτία μου.Γουστάρω τρελά να διαβάζω ερωτικές ιστορίες από πορνοπεριοδικά & να τραβάω μαλακία με τις ώρες φαντασιώμενος εμένα να παίζω στα γαμήσια.
& καβλώνω & δεν κολλάω & AIDS.
ΑΛΛΑ ΕΧΩ 1 ΠΡΟΒΛΗΜΑ.
ΝΤΡΕΠΟΜΑΙ ΝΑ ΠΗΓΑΙΝΩ ΣΤΟ ΠΕΡΙΠΤΕΡΟ ΤΗΣ ΓΕΙΤΟΝΙΑΣ ΜΟΥ ΓΙΑΤΙ Ο ΠΕΡΙΠΤΕΡΑΣ ΒΑΖΕΙ & ΤΗ ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΟΥ ΣΤΟ ΠΕΡΙΠΤΕΡΟ & ΜΑΛΑΚΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΩΡΑ ΝΑ ΣΕ ΛΕΝΕ ΤΣΟΝΤΑΚΙΑ.
Τώρα τελευταία όμως διάβασα δεν χρειάζεται να πηγαίνω σε τσοντάδικα.Άκουσα ότι κυκλοφορεί 1 βιβλίο "ΖΙΓΚ ΖΑΓΚ ΣΤΙΣ ΝΕΡΑΤΖΙΕΣ" κάποιας λογοτέχνιδος ΕΡΣΗ ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ λέγεται που έχει πάρει & ΚΡΑΤΙΚΟ ΒΡΑΒΕΙΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ & ευτυχώς παρά την περιπέτεια που είχε στα δικαστήρια,ξανακυκλοφορεί στις σχολικές βιβλιοθήκες.ΕΓΩ ΕΙΜΑΙ ΑΣΧΕΤΟΣ ΑΠΟ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ αλλά είδα σήμερα σε κάποια ιστοσελίδα http://666storage.blogspot.com/2008/05/blog-post.html ΥΠΑΡΧΕΙ & ΣΕ ΒΙΝΤΕΟ ΓΙΑ ΟΣΟΥΣ ΤΥΧΑΙΝΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΤΥΦΛΟΙ http://youtube.com/watch?v=Yt7yDsdULJs που είχαν αναρτήσει μια αίτηση ενός δικηγόρου στα δικαστήρια που έγραφε κάποια αποσπάσματα από το βιβλίο.ΚΑΒΛΩΣΑ ΔΕ ΤΟΣΟ ΠΟΛΥ ΠΟΥ ΣΑΣ ΠΑΡΑΘΕΤΩ ΜΑΖΙ ΚΑΠΟΙΑ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ pornosites για να δούμε πώς θα τραβήξουμε γρηγορότερα μαλακία.ΑΣΕ ΠΟΥ ΘΑ ΣΤΕΙΛΩ ΚΑΝΑ ΠΙΤΣΙΡΙΚΑ ΝΑ ΤΟ ΔΑΝΕΙΣΤΕΙ ΑΠΟ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΝΑ ΜΟΥ ΤΟ ΦΕΡΕΙ ΓΙΑ ΝΑ ΕΧΩ ΣΤΟ 1 ΧΕΡΙ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ & ΣΤΟ ΑΛΛΟ ΤΟ ΕΡΓΑΛΕΙΟ.
ΕΡΣΗ ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ(Λογοτεχνία)«Πόσο υπέροχο είναι να είσαι άρρωστος, ότι ο πυρετός φτιάχνει την καλύτερη μαστούρα κι’ ότι το πιο άγριο σεξ γίνεται μετά το χειρουργείο όταν είσαι ακόμα ναρκωμένος, Κι’ ότι μιά φορά μέσα στην εντατική είχε δει ένα δικέφαλο πέος»!! (σελ. 18-19).
ΚΡΑΥΓΕΣ ΑΓΝΩΣΤΩΝ στο internet(πορνογραφία)... Ο πούτσος μου εκρήγνυται και τα χύσια, αποτέλεσμα της εντατικής εργασίας του, καταλήγουν τα μισά στο στόμα του και τα υπόλοιπα τ’ αφήνω στο σώμα του…
ΕΡΣΗ ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΥ(Λογοτεχνία)«με μία μπύρα στο ένα χέρι και τον πούτσο στο άλλο...»!! (ένθ.ανωτ.).
ΚΡΑΥΓΕΣ ΑΓΝΩΣΤΩΝ στο internet(πορνογραφία)...Πριν προλάβω να καταλάβω τι έγινε, βρέθηκα με άλλον ένα πούτσο στο άλλο χέρι...
ΕΡΣΗ ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟ(Λογοτεχνία)«μικρά μυτερά στήθη» με «ρώγες... σκληρές και τσιτωμένες σαν κουκούτσια ελιάς» (σελ. 49).
ΚΡΑΥΓΕΣ ΑΓΝΩΣΤΩΝ στο internet(πορνογραφία)...
Εντάξει είπε και χαμογελώντας αχνά, έκατσε στην άκρη του καναπε, η μέση της ήταν στητή και σαν αποτέλεσμα το ιδρωμένο της φόρεμα, κόλλησε στα μικρά μυτερά στήθη της…
ΔΕΝ ΞΕΡΩ ΜΑΓΚΕΣ ΠΟΥ ΚΑΤΑΛΗΞΑΤΕ,ΑΛΛΑ ΜΟΥ ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΘΑ ΤΟ ΡΙΞΩ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ.
http://makelio.blogspot.com/2009/02/vs.html
Δημοσίευση σχολίου