Κι ενώ συμβαίνουν στην Ελλάδα τα όσα καλώς ή κακώς μας απασχολούν, στην Τουρκία εξελίσσεται ένα δικαστικό πραξικόπημα. Το Ανώτατο Δικαστήριο της Τουρκίας εξετάζει το ενδεχόμενο να κηρύξει εκτός νόμου το κυβερνόν Κόμμα της Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης (ΑΚΡ) του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και να απαγορεύσει τη διεκδίκηση πολιτικών αξιωμάτων σε 80 στελέχη του, μεταξύ των οποίων ο ίδιος ο Πρωθυπουργός της χώρας και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Αμπντουλά Γκιουλ.
Το όλο σκηνικό φαντάζει κωμικό, καθ' όσον σε καμιά στοιχειωδώς δημοκρατική χώρα δε διανοείται κανείς να θέσει εκτός νόμου το κόμμα που έχει το 60% των εδρών της Βουλής και έχει λάβει, μόλις λίγους μήνες νωρίτερα, το 47% των ψήφων στις εκλογές.
Το ουσιαστικό ερώτημα που τίθεται είναι γιατί το κεμαλικό κατεστημένο κάνει αυτή την κίνηση και γιατί την κάνει τώρα. Πρόκειται για καλά προετοιμασμένο σχέδιο ή για απέλπιδα προσπάθεια ενός καθεστώτος που καταρρέει;
Είναι γεγονός ότι το κεμαλικό κατεστημένο, για πολύ λιγότερα από αυτά που έχει κάνει ο Ερντογάν, καθαίρεσε τον Ερμπακάν το 1997, για ακόμα λιγότερα ανέτρεψε με στρατιωτικά πραξικοπήματα δυο φορές το Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ (1971 και 1980) και για ακόμα πιο λίγα εκτέλεσε τον Αντνάν Μεντερές το 1960.
Είναι επίσης γεγονός ότι στο διάστημα της πολύμηνης δικαστικής διαδικασίας που είναι σε εξέλιξη, το ΑΚΡ είναι σε θέση, είτε με τη βοήθεια των Κούρδων βουλευτών - που είναι και το πιθανότερο αλλά δεν το επιθυμεί και πολύ ο Ερντογάν - είτε με τη βοήθεια των εθνικιστών του Μπαχτσελί να τροποποιήσει το Σύνταγμα - στην Τουρκία τροποποίηση του Συντάγματος επιτρέπεται ανά πάσα στιγμή, αρκεί να συγκεντρώσει τα 2/3 των ψήφων. Τί θα συμβεί τότε;
Θα αποδεχθούν όλοι την αλλαγή του Συντάγματος, οπότε θα πρόκειται για άσφαιρα πυρά ενός καταρρεόντος καθεστώτος για την τιμή των όπλων;
Ή θα παρέμβει ο Στρατός, ερχόμενος έτσι σε απόλυτη ρήξη με ΗΠΑ και Ευρωπαϊκή Ένωση - πιθανόν δε και με τη Ρωσία - και θα επιβάλει ανοιχτή δικτατορία;
Δεν κρύβω ότι κατά τη γνώμη μου πιθανότερο είναι να συμβεί το πρώτο. Η ανατροπή του Ερντογάν, αν μπορούσε να γίνει, θα είχε γίνει πριν κερδίσει τις εκλογές για πρώτη φορά. Και σίγουρα η τελευταία ευκαιρία πραξικοπήματος ήταν πριν αναρριχηθεί στην Προεδρία της Δημοκρατίας ο Αμπντουλά Γκιουλ, στη θέση του Κεμαλιστή Σεζέρ.
Όμως δεν είμαι και απόλυτα βέβαιος. Οι δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις που για ίδιους λόγους δεσμεύτηκε έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης ότι θα προωθήσει ο Ερντογάν έχουν αντιμετωπίσει πλήθος εμποδίων και προχωρούν με παλινωδίες και ημίμετρα. Και κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει μια ηρωική έξοδο του Στρατού, της μορφής αποθανέτω η ψυχή μου μετά των αλλοφύλων.
Υπέρ της δεύτερης εκδοχής συνηγορεί το ότι ο συμβιβασμός που πέτυχε η κυβέρνησης Ερντογάν με τους Αμερικανούς για την αντιμετώπιση των Κούρδων ανταρτών του ΡΚΚ δεν έχει φέρει τα αναμενόμενα για το κεμαλικό κατεστημένο αποτελέσματα.
Για αυτή τη δεύτερη και σίγουρα πολύ λιγότερο πιθανή περίπτωση, θα έπρεπε να προετοιμάζεται η ελληνική πολιτική ηγεσία. Καθώς σε αυτή την περίπτωση η Ελλάδα θα είναι η πρώτη που θα κληθεί να πληρώσει τι συνέπειες.
Γιάννης Χρ.
Το όλο σκηνικό φαντάζει κωμικό, καθ' όσον σε καμιά στοιχειωδώς δημοκρατική χώρα δε διανοείται κανείς να θέσει εκτός νόμου το κόμμα που έχει το 60% των εδρών της Βουλής και έχει λάβει, μόλις λίγους μήνες νωρίτερα, το 47% των ψήφων στις εκλογές.
Το ουσιαστικό ερώτημα που τίθεται είναι γιατί το κεμαλικό κατεστημένο κάνει αυτή την κίνηση και γιατί την κάνει τώρα. Πρόκειται για καλά προετοιμασμένο σχέδιο ή για απέλπιδα προσπάθεια ενός καθεστώτος που καταρρέει;
Είναι γεγονός ότι το κεμαλικό κατεστημένο, για πολύ λιγότερα από αυτά που έχει κάνει ο Ερντογάν, καθαίρεσε τον Ερμπακάν το 1997, για ακόμα λιγότερα ανέτρεψε με στρατιωτικά πραξικοπήματα δυο φορές το Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ (1971 και 1980) και για ακόμα πιο λίγα εκτέλεσε τον Αντνάν Μεντερές το 1960.
Είναι επίσης γεγονός ότι στο διάστημα της πολύμηνης δικαστικής διαδικασίας που είναι σε εξέλιξη, το ΑΚΡ είναι σε θέση, είτε με τη βοήθεια των Κούρδων βουλευτών - που είναι και το πιθανότερο αλλά δεν το επιθυμεί και πολύ ο Ερντογάν - είτε με τη βοήθεια των εθνικιστών του Μπαχτσελί να τροποποιήσει το Σύνταγμα - στην Τουρκία τροποποίηση του Συντάγματος επιτρέπεται ανά πάσα στιγμή, αρκεί να συγκεντρώσει τα 2/3 των ψήφων. Τί θα συμβεί τότε;
Θα αποδεχθούν όλοι την αλλαγή του Συντάγματος, οπότε θα πρόκειται για άσφαιρα πυρά ενός καταρρεόντος καθεστώτος για την τιμή των όπλων;
Ή θα παρέμβει ο Στρατός, ερχόμενος έτσι σε απόλυτη ρήξη με ΗΠΑ και Ευρωπαϊκή Ένωση - πιθανόν δε και με τη Ρωσία - και θα επιβάλει ανοιχτή δικτατορία;
Δεν κρύβω ότι κατά τη γνώμη μου πιθανότερο είναι να συμβεί το πρώτο. Η ανατροπή του Ερντογάν, αν μπορούσε να γίνει, θα είχε γίνει πριν κερδίσει τις εκλογές για πρώτη φορά. Και σίγουρα η τελευταία ευκαιρία πραξικοπήματος ήταν πριν αναρριχηθεί στην Προεδρία της Δημοκρατίας ο Αμπντουλά Γκιουλ, στη θέση του Κεμαλιστή Σεζέρ.
Όμως δεν είμαι και απόλυτα βέβαιος. Οι δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις που για ίδιους λόγους δεσμεύτηκε έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης ότι θα προωθήσει ο Ερντογάν έχουν αντιμετωπίσει πλήθος εμποδίων και προχωρούν με παλινωδίες και ημίμετρα. Και κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει μια ηρωική έξοδο του Στρατού, της μορφής αποθανέτω η ψυχή μου μετά των αλλοφύλων.
Υπέρ της δεύτερης εκδοχής συνηγορεί το ότι ο συμβιβασμός που πέτυχε η κυβέρνησης Ερντογάν με τους Αμερικανούς για την αντιμετώπιση των Κούρδων ανταρτών του ΡΚΚ δεν έχει φέρει τα αναμενόμενα για το κεμαλικό κατεστημένο αποτελέσματα.
Για αυτή τη δεύτερη και σίγουρα πολύ λιγότερο πιθανή περίπτωση, θα έπρεπε να προετοιμάζεται η ελληνική πολιτική ηγεσία. Καθώς σε αυτή την περίπτωση η Ελλάδα θα είναι η πρώτη που θα κληθεί να πληρώσει τι συνέπειες.
Γιάννης Χρ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου