Την περασμένη Παρασκευή κυκλοφόρησε το τελευταίο τεύχος του περιοδικού αντί. Ενός περιοδικού που έχει το δικό του μερτικό στην ιστορία της μεταπολίτευσης. Με τις καλές και τις κακές του στιγμές. Με την ακμή του και την παρακμή του. Δεν προτίθεμαι να επιδιώξω μια «αντικειμενική» αποτίμηση της συμβολής του στο πολιτικό γίγνεσθαι στα 34 χρόνια της κυκλοφορίας του. Το αντί έπαψε να υπάρχει για εμένα στα τέλη της δεκαετίας του '80. Θα περιοριστώ σε μια αναφορά όσων άφησε σε εμένα.
Δε μπορώ να ξεχάσω εκείνη τη στήλη της αλληλογραφίας των αναγνωστών. Δυο έντυπα την είχαν όλα κι όλα. Τα συντηρητικά ΕΠΙΚΑΙΡΑ και το προοδευτικό αντί. Υπήρξα φανατικός αναγνώστης και των δυο για αυτή ακριβώς τη στήλη. Στην οποία ο καθένας μπορούσε να γράψει το μακρύ του και το κοντό του. Και κανείς δεν τον λογόκρινε.Στα χρόνια της μεταπολίτευσης μέχρι το 1982, το αντί υπήρξε ένα σημαντικό περιοδικό δημιουργικού διαλόγου για τα τεκταινόμενα στο χώρο της Αριστεράς. κι όχι μόνο της ελληνικής.
Δε μπορώ να θεωρήσω τυχαίο γεγονός, ότι τακτικοί αρθρογράφοι του υπήρξαν άνθρωποι με μετέπειτα σημαντική πορεία στο χώρο της δημοσιογραφίας και της πολιτικής. Ο Θεόδωρος Πάγκαλος, ο Πέτρος Ευθυμίου και ο Στέλιος Κούλογλου υπήρξαν μερικοί από αυτούς.
Η εκλογική νίκη του ΠΑΣΟΚ στις 18 Οκτωβρίου 1981, έθεσε το αντί, όπως και την ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, αντιμέτωπο με ένα δίλημμα: να γίνει λιβανιστήρι της νέας διακυβέρνησης ή να διατηρήσει την ανεξαρτησία γνώμης του. Επέλεξε το δεύτερο και το αναγνωστικό κοινό το αντάμειψε.
Το αντί επέλεξε, στην περίοδο εκείνη να ανοίξει σε νέα κοινωνικά κινήματα. η Ελεύθερη Ραδιοφωνία και η Οικολογία βρήκαν ένα ενδιαφέρον βήμα για να εκφράσουν απόψεις τους.
Το τριήμερο 2-4 Απριλίου 1982, υπήρξε κατά τη γνώμη μου η κορυφαία στιγμή του αντί. Το τριήμερο των εκδηλώσεων για τον εορτασμό του 200ού του τεύχους στο παλιό εργοστάσιο του Φιξ στην Καυτατζόγλου, εγκαινίασε η Μελίνα Μερκούρη. Στις συζητήσεις που έγιναν συμμετείχαν οι σημαντικότεροι πολιτικοί της Αριστεράς. Τις συναυλίες που κατέληγαν σε ολονύκτια γλέντια πολλών εκατοντάδων ανθρώπων τίμησαν όλοι οι καλλιτέχνες της εποχής. Δε μπορούσε να λείψει από τη γιορτή και το ΡΑΔΙΟ ΤΟΥ ΔΡΟΜΟΥ. Η ομάδα του σταθμού, που, πρόσφατα είχε αναστείλει τη λειτουργία του, επιφορτίσθηκε με την υποχρέωση κατασκευής ενός πομπού, που θα αναμετέδιδε ζωντανά όσα συνέβαιναν στο παλιό παγοποιείο. Και το κάναμε καλά. Από κοντά κι η ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ παρουσίασε το πρώτο της τεύχος (οκτώ μήνες πριν είχε δημοσιεύσει το δοκιμαστικό της τεύχος). Η υπόθεση της ελεύθερης ραδιοφωνίας απασχολούσε εκείνη την εποχή σοβαρά το Χρήστο Παπουτσάκη. Επανήλθε το φθινόπωρο του 1983, με μια απόπειρα να βγάλει στον αέρα ραδιοφωνικό σταθμό, από τα γραφεία του περιοδικού στη Δημοχάρους. Απόπειρα που κατέληξε σε παταγώδη αποτυχία, καθώς, πριν ακόμα αρχίσει η εκπομπή η Ασφάλεια εισέβαλε στο στούντιο. Ο πομπός είχε βέβαια φυγαδευτεί, αλλά η προσπάθεια σταμάτησε.
Η έκδοση του ΣΧΟΛΙΑΣΤΗ απέβη κρίσιμη για το αντί, καθώς του στέρησε ένα σημαντικό μέρος του αναγνωστικού του κοινού κι αυτό γιατί συνέπεσε με μια περίοδο κατά την οποία η αρθρογραφία του περιοδικού είχε αρχίσει να χάνει τη μέχρι τότε γνώριμη φρεσκάδα της. Λίγο διακόπηκε και η επαφή μου με το αντί. Ζώντας πλέον το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου στη Γαλλία, δεν το παρακολουθούσα πια τακτικά.κι όταν το διάβαζα έβρισκα πια την αρθρογραφία του επαναλαμβανόμενη κι ελάχιστα ελκυστική.
Επιστρέφοντας στην Ελλάδα στο τέλος του 1989, βρήκα ένα αντί διακατεχόμενο από αντιΠΑΣΟΚική ιδεοληψία. για ό,τι στραβό κουτσό κι ανάποδο συνέβαινε έφταιγε το ΠΑΣΟΚ, στο οποίο η διεύθυνση του περιοδικού είχε προσδώσει μυθικές ιδιότητες ανάλογες με αυτές του Αντίχριστου. Η αρθρογραφία του ήταν παραληρηματική ακόμα και για ανθρώπους σαν εμένα που βρίσκαμε το ΠΑΣΟΚ εκείνης της περιόδου, επιεικώς αποκρουστικό.
Τα δεκαεπτά χρόνια της μετέπειτα κυκλοφορίας του δε με απασχόλησαν. Σπάνια έπεφτε στα χέρια μου το περιοδικό, κι ακόμα σπανιότερα κατόρθωνα να διαβάσω κάποιο άρθρο του. Η παρακμή ήταν έντονη.
Όμως για εμένα όλη η αξία αυτού του περιοδικού έγκειται στην εποχή της ακμής του. Τότε που η αρθρογραφία του συνέβαλλε θετικά στους πολιτικούς και ιδεολογικούς προβληματισμούς μεγάλου αριθμού ανθρώπων. Η διακοπή της κυκλοφορίας του με αφήνει με τη θλίψη ενός ανθρώπου που χάνει ένα αγαπημένο του πρόσωπο, το όποίο όμως ήταν για πολλά χρόνια σε κώμα.
Αντίο αντί
Γιάννης Χρ.
Δε μπορώ να ξεχάσω εκείνη τη στήλη της αλληλογραφίας των αναγνωστών. Δυο έντυπα την είχαν όλα κι όλα. Τα συντηρητικά ΕΠΙΚΑΙΡΑ και το προοδευτικό αντί. Υπήρξα φανατικός αναγνώστης και των δυο για αυτή ακριβώς τη στήλη. Στην οποία ο καθένας μπορούσε να γράψει το μακρύ του και το κοντό του. Και κανείς δεν τον λογόκρινε.Στα χρόνια της μεταπολίτευσης μέχρι το 1982, το αντί υπήρξε ένα σημαντικό περιοδικό δημιουργικού διαλόγου για τα τεκταινόμενα στο χώρο της Αριστεράς. κι όχι μόνο της ελληνικής.
Δε μπορώ να θεωρήσω τυχαίο γεγονός, ότι τακτικοί αρθρογράφοι του υπήρξαν άνθρωποι με μετέπειτα σημαντική πορεία στο χώρο της δημοσιογραφίας και της πολιτικής. Ο Θεόδωρος Πάγκαλος, ο Πέτρος Ευθυμίου και ο Στέλιος Κούλογλου υπήρξαν μερικοί από αυτούς.
Η εκλογική νίκη του ΠΑΣΟΚ στις 18 Οκτωβρίου 1981, έθεσε το αντί, όπως και την ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, αντιμέτωπο με ένα δίλημμα: να γίνει λιβανιστήρι της νέας διακυβέρνησης ή να διατηρήσει την ανεξαρτησία γνώμης του. Επέλεξε το δεύτερο και το αναγνωστικό κοινό το αντάμειψε.
Το αντί επέλεξε, στην περίοδο εκείνη να ανοίξει σε νέα κοινωνικά κινήματα. η Ελεύθερη Ραδιοφωνία και η Οικολογία βρήκαν ένα ενδιαφέρον βήμα για να εκφράσουν απόψεις τους.
Το τριήμερο 2-4 Απριλίου 1982, υπήρξε κατά τη γνώμη μου η κορυφαία στιγμή του αντί. Το τριήμερο των εκδηλώσεων για τον εορτασμό του 200ού του τεύχους στο παλιό εργοστάσιο του Φιξ στην Καυτατζόγλου, εγκαινίασε η Μελίνα Μερκούρη. Στις συζητήσεις που έγιναν συμμετείχαν οι σημαντικότεροι πολιτικοί της Αριστεράς. Τις συναυλίες που κατέληγαν σε ολονύκτια γλέντια πολλών εκατοντάδων ανθρώπων τίμησαν όλοι οι καλλιτέχνες της εποχής. Δε μπορούσε να λείψει από τη γιορτή και το ΡΑΔΙΟ ΤΟΥ ΔΡΟΜΟΥ. Η ομάδα του σταθμού, που, πρόσφατα είχε αναστείλει τη λειτουργία του, επιφορτίσθηκε με την υποχρέωση κατασκευής ενός πομπού, που θα αναμετέδιδε ζωντανά όσα συνέβαιναν στο παλιό παγοποιείο. Και το κάναμε καλά. Από κοντά κι η ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ παρουσίασε το πρώτο της τεύχος (οκτώ μήνες πριν είχε δημοσιεύσει το δοκιμαστικό της τεύχος). Η υπόθεση της ελεύθερης ραδιοφωνίας απασχολούσε εκείνη την εποχή σοβαρά το Χρήστο Παπουτσάκη. Επανήλθε το φθινόπωρο του 1983, με μια απόπειρα να βγάλει στον αέρα ραδιοφωνικό σταθμό, από τα γραφεία του περιοδικού στη Δημοχάρους. Απόπειρα που κατέληξε σε παταγώδη αποτυχία, καθώς, πριν ακόμα αρχίσει η εκπομπή η Ασφάλεια εισέβαλε στο στούντιο. Ο πομπός είχε βέβαια φυγαδευτεί, αλλά η προσπάθεια σταμάτησε.
Η έκδοση του ΣΧΟΛΙΑΣΤΗ απέβη κρίσιμη για το αντί, καθώς του στέρησε ένα σημαντικό μέρος του αναγνωστικού του κοινού κι αυτό γιατί συνέπεσε με μια περίοδο κατά την οποία η αρθρογραφία του περιοδικού είχε αρχίσει να χάνει τη μέχρι τότε γνώριμη φρεσκάδα της. Λίγο διακόπηκε και η επαφή μου με το αντί. Ζώντας πλέον το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου στη Γαλλία, δεν το παρακολουθούσα πια τακτικά.κι όταν το διάβαζα έβρισκα πια την αρθρογραφία του επαναλαμβανόμενη κι ελάχιστα ελκυστική.
Επιστρέφοντας στην Ελλάδα στο τέλος του 1989, βρήκα ένα αντί διακατεχόμενο από αντιΠΑΣΟΚική ιδεοληψία. για ό,τι στραβό κουτσό κι ανάποδο συνέβαινε έφταιγε το ΠΑΣΟΚ, στο οποίο η διεύθυνση του περιοδικού είχε προσδώσει μυθικές ιδιότητες ανάλογες με αυτές του Αντίχριστου. Η αρθρογραφία του ήταν παραληρηματική ακόμα και για ανθρώπους σαν εμένα που βρίσκαμε το ΠΑΣΟΚ εκείνης της περιόδου, επιεικώς αποκρουστικό.
Τα δεκαεπτά χρόνια της μετέπειτα κυκλοφορίας του δε με απασχόλησαν. Σπάνια έπεφτε στα χέρια μου το περιοδικό, κι ακόμα σπανιότερα κατόρθωνα να διαβάσω κάποιο άρθρο του. Η παρακμή ήταν έντονη.
Όμως για εμένα όλη η αξία αυτού του περιοδικού έγκειται στην εποχή της ακμής του. Τότε που η αρθρογραφία του συνέβαλλε θετικά στους πολιτικούς και ιδεολογικούς προβληματισμούς μεγάλου αριθμού ανθρώπων. Η διακοπή της κυκλοφορίας του με αφήνει με τη θλίψη ενός ανθρώπου που χάνει ένα αγαπημένο του πρόσωπο, το όποίο όμως ήταν για πολλά χρόνια σε κώμα.
Αντίο αντί
Γιάννης Χρ.
1 σχόλιο:
Κι'εγώ κάπως έτσι βλέπω τα πράγματα με το "Αντί". Γύρω στο '82 με '83, είχα διαγνώσει δυο αλλαγές στη φυσιογνωμία του: α)λιγότερη και χαμηλότερου επιπέδου αρθρογραφία σε ζητήματα διεθνούς πολιτικής (μάλλον ήταν η εποχή που έφευγε ο Κούλογλου) β) στροφή σε ιδεολογήματα περί νεο ορθοδοξίας και περί καθαρότητας της ελληνικής γλώσσας.
Προφανώς εκείνα τα χρόνια θα άλλαξε και η σύνθεση του περιοδικού, αν και αυτές τις εξελίξεις δεν τις παρακολουθούσα από κοντά.
Την τελευταία χρονιά είχα αρχίσει να το ξαναδιαβάζω και είχα γραφτεί συνδρομητής, μετά την έκκληση για οικονομική ενίσχυση. Διάβαζα με ενδιαφέρον την αρθρογραφία για τα τεκταινόμενα στα μεγάλα εκδοτικά συγκροτήματα και τα αλισφερίσια στο χώρο του τύπου. Με αυτήν την έννοια έβρισκα μια πληροφόρηση που δεν υπήρχε σε άλλα έντυπα.
Τέλος πάντων, ζωή σε λόγου μας.
Γιώργος
Δημοσίευση σχολίου