Μια που υπάρχει αφλογιστία τις τελευταίες μέρες, θα κάνω εγώ κάτι. Μόλις πριν από λίγο ανέβασα στο interna corporis ένα άρθρο μου για το πώς οι ΗΠΑ στέκονται απέναντι στην οικονομική κρίση. Καλώς εχόντων των πραγμάτων θα δημοσιευτεί στο επόμενο τεύχος του Resistencias, οπότε εσείς έχετε το "προνόμιο" να το διαβάσετε πρώτοι και να το σχολιάσετε.Σας συνιστώ επίσης να μπείτε και στο μπλογκ του περιοδικού http://resistencias2005.blogspot.com/ καθότι τελευταία έχει αναβαθμιστεί και νομίζω πως έχει ενδιαφέρον.
Γιώργος
37 χρόνια μετά... Μια απόπειρα για να θυμηθούμε, να σκεφτούμε, να μιλήσουμε, να ελπίσουμε. (Πριν από 37 χρόνια ιδρύθηκε η ΠΑΜΚ ΓΚΥΖΗ, μια μικρή οργάνωση μαθητών, στα πλαίσια της τότε ΠΑΜΚ. Τα μέλη της έδεσαν δεσμοί βαθείς, με αντοχή στο χρόνο. Μπορεί οι δρόμοι μας - πολιτικοί και κοινωνικοί - να χώρισαν μετά... Όμως κάπου στο βάθος σιγόκαιγε η λαχτάρα να βρεθούμε ξανά, να μιλήσουμε, να ελπίσουμε... Άλλωστε δεν άλλαξε τίποτε από τότε στις καρδιές μας. Οι καρδιές των ανθρώπων δεν αλλάζουν...)
Κυριακή 3 Μαΐου 2009
Εγγραφή σε:
Σχόλια ανάρτησης (Atom)
Αρχειοθήκη ιστολογίου
-
►
2012
(164)
- ► Σεπτεμβρίου (2)
- ► Φεβρουαρίου (17)
- ► Ιανουαρίου (17)
-
►
2011
(777)
- ► Δεκεμβρίου (11)
- ► Σεπτεμβρίου (31)
- ► Φεβρουαρίου (183)
- ► Ιανουαρίου (178)
-
►
2010
(2192)
- ► Δεκεμβρίου (177)
- ► Σεπτεμβρίου (202)
- ► Φεβρουαρίου (8)
-
▼
2009
(221)
- ► Δεκεμβρίου (1)
- ► Σεπτεμβρίου (22)
-
▼
Μαΐου
(13)
- ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΑΚΗΣ: ΕΝΑΣ ΑΓΩΝΙΣΤΗΣ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΜΙΣ...
- ΟΙ ΤΥΧΟΔΙΩΚΤΙΚΑ ΑΔΙΣΤΑΚΤΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΤΑΚΤΙΚΑ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΣ
- ΠΡΟΕΚΛΟΓΙΚΑ ΣΠΟΤ. ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΑ ΠΛΑΝΑ
- "...Το προτσές του καπιταλισμού κοινωνικοποιεί..."
- Άλλο ένα δημοσίευμα - βόμβα (που θα κρυφτεί κι αυτ...
- ΠΟΙΟ ΜΕΛΛΟΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ;
- Τα γεγονότα της 9ης Μαϊου
- ΕΥΡΩΨΗΦΟΔΕΛΤΙΟ ΣΥΡΙΖΑ: ΟΙΚΟΓΕΝΙΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΛΑΘΡΟΧΕ...
- ΠΛΗΓΕΣ ΤΟΥ ΦΘΙΝΟΠΩΡΟΥ - ΜΙΑ ΓΡΟΘΙΑ ΣΤΟ ΣΤΟΜΑΧΙ
- ΚΛΕΙΣΙΜΟ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ: ΕΝΑ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟ ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑ
- Επιστροφή στις Ρίζες...
- Χούντα είναι... Θα περάσει;
- Ένα άρθρο για τις ΗΠΑ και την κρίση
- ► Φεβρουαρίου (39)
- ► Ιανουαρίου (32)
-
►
2008
(309)
- ► Δεκεμβρίου (44)
- ► Σεπτεμβρίου (35)
- ► Φεβρουαρίου (23)
- ► Ιανουαρίου (36)
Επισκέψεις (από 01/03/2008, 18:00 μμ)
3 σχόλια:
Αγαπητέ Γιώργο:
Πολύ ενδιαφέρον - όπως πάντοτε - το πόνημά σου. Και με πολλά και χρήσιμα στοιχεία.
Μερικές παρατηρήσεις που ίσως σε ενδιαφέρουν:
1. Δεν νομίζω ότι την κρίση δημιούργησε η λεγόμενη "υπερπαραγωγή - υποκατανάλωση" αλλά αυτό μαλλον είναι το βραχυπρόθεσμο - μεσοπρόθεσμο αποτέλεσμα της κρίσης. Η κρίση καθαυτή ξέσπασε ως συνέπεια της ασυδοσίας των χρηματοπιστωτικών αγορών, που με τη σειρά τους εμφάνισαν το όντως υπαρκτό ζήτημα έντονης ανεπάρκειας στη ζήτηση.
Η έντονη ανεπάρκεια ζήτησης δεν προκαλούσε κρατικές παρεμβάσεις, αλλά θεραπεύοταν ως τώρα στα πλαίσια της νεοφιλελεύθερης αντίληψης με μικρά - μικρά "θαλασσοδάνεια" προς τους μη έχοντες, από τις τράπεζες, που τελικά φούσκωσαν και έπνιξαν τους πιστωτές και τους οφειλέτες.
Πέρα όμως από αυτό, η παρούσα κρίση θα έχει μάλλον ένα γιατρικό:
Την εφαρμογή κεϋνσιανών κανόνων - και μάλιστα αρκετά ριζοσπαστικών - δημοσιονομικής πολιτικής από όσους πλήττει η κρίση - και τους πλήττει λίγο - πολύ όλους. Διαφορετικά, σε περίπτωση συνέχισης της μονεταριστικής πολιτικής (βλέπε Γερμανία) η κρίση θα βαθύνει και θα πάρει εντελώς απρόβλεπτη (και επικίνδυνη για την ειρήνη) τροπή.
2. Υπάρχει μια ένσταση για το ως που μπορεί να φτάσει η αυτορύθμιση των αγορών- από τους κλασικούς οικονομολόγους βέβαια. Αν δηλαδή μπορεί να εφαρμοστεί στις αγορές του χρήματος, της εργασίας και της γης. Βλέπουμε ότι η ανεξέλεγκτη αγορά στο χρηματοπιστωτικό τομέα έφερε τραγικά αποτελέσματα. Η επίκληση της "ηθικής" στις αγορές δεν ωφέλησε. Η ηθική παραμερίστηκε χωρίς καμιά σκέψη από αυτούς που όρισαν τις τύχες της αγοράς αυτής, μόλις υποχώρησαν οι προστατευτικές ασφαλιστικές δικλείδες από πλευράς του κράτους. Άρα εδώ θα πρέπει να δούμε και πάλι την ενεργή παρέμβαση του κράτους. θα πρέπει να δούμε και τόνωση της ζήτησης με τις κλασικές συνταγές (μείωση φορολογίας - αύξηση δημοσίων επενδύσεων) κλπ
Στην Ελλάδα όμως όλα αυτά είναι σχεδόν ανέφικτα και αυτό είναι το τραγικό. Αύξηση των δημοσίων εξόδων αποκλείεται από την επιτήρηση και ο δανεισμός είναι πια σε εξωφρενικά επιτόκια.
Τι θα γίνει; Αδιέξοδο;
Ίσως υπάρχουν λύσεις. Όμως σε ένα περιβάλον όπως το ευρωπαϊκό σήμερα οι λύσεις αυτές δεν γίνονται δεκτές και η χώρα απειλείται με μια από τις χειρότερες υφέσεις που έχουμε ζήσει. Μπορεί η κατάληξη να είναι μια μοντέρνα εκδοχή της πτώχευσης και ακολούθως η χώρα να εισέλθει σε βαθειά και πολυετή κρίση. Αν συνεχιστεί δε το αλαλούμ υπό την παρούσα κυβέρνηση το σενάριο μάλλον θα είναι εφιαλτικότερο.
Καλό θα ήταν να κάναμε μια συζήτηση για την ελληνική οικονομία και τις αντοχές της.
(Κατά τα άλλα, προσβλέπω ακόμα στην "απονέφωση" της ουτοπίας...)
Κ.Λ.
1. Η δική μου οπτική για τα αίτια της κρίσης εδράζεται στο εξής ερώτημα: Καλά, γιατί το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο έγινε έτσι ασύδωτο; Επειδή απλά και μόνο εξασφάλισε την ανοχή των κυβερνώντων από μια στιγμή και μετά;
Εγώ νομίζω ότι το πράγμα πηγαίνει πίσω στη δεκαετία του'70. Τότε που τα ποσοστά κέρδους στις βιομηχανικές μονάδες Ευρώπης και Βόρειας Αμερικής έπεσαν χαμηλά και γι'αυτό άρχισαν να κλείνουν τα εργοστάσια. Οι ασιατικές χώρες ανέλαβαν το βάρος της βιομηχανικής παραγωγής, ενώ στις ΗΠΑ η κερδοσκοπία ήταν η εναλλακτική λύση (είναι χαρακτηριστικό ότι και αυτοκινητοβιομηχανίες όπως η GM επιδόθηκαν σε κερδοσκοπικές δραστηριότητες). Χρήμα για τέτοιες δουλειές υπήρχε από τα πλεονάσματα που συσσωρεύονταν σε Κίνα και Ιαπωνία και επενδύονταν σε ομόλογα στη Νέα Υόρκη.Τα πλεονάσματα εν πολλοίς εξασφαλίζονταν μέσω της αγοράς των βιομηχανικών προϊόντων από το βορειοαμερικάνικο καταναλωτικό κοινό, η αγοραστική δύναμη του οποίου όμως παρέμενε σχετικά περιορισμένη εξαιτίας της ανεργίας, της υποαπασχόλησης και της σφικτής εισοδηματικής πολιτικής για τα λαϊκά στρώματα.
Εδώ εντοπίζω το πρόβλημα της υποκατανάλωσης. Δεν είναι ότι οι βορειοαμερικάνοι πολίτες δεν κατανάλωναν, αλλά ότι η εισοδηματική τους στάθμη δεν ήταν τέτοια για να απορροφήσουν την παραγωγή με δικά τους λεφτά. Η λύση λοιπόν ήταν ο δανεισμός από τις τράπεζες, που όλο και διογκώνονταν για να σπάσει κάποια στιγμή η φούσκα με τα στεγαστικά δάνεια, που ήταν μια όψη της τόνωσης της κατανάλωσης μέσω δανεισμού.
Αν ισχύουν αυτά που λέω, τότε λογικά η ρίζα του προβλήματος εντοπίζεται στην ανισορροπία μεταξύ παραγωγής αγαθών και χαμηλής πραγματικής αγοραστικής δύναμης (αυτό εννοώ λέγοντας υπερπαραγωγή- υποκατανάλωση), που επιχειρήθηκε να καλυφθεί μέσω του ιδιωτικού δανεισμού.
Τέλος πάντων δεν είμαι κανένας γκαγκάν οικονομολόγος για να σε διαβεβαιώσω ότι έτσι είναι τα πράγματα, αλλά εμένα εκεί πηγαίνει το μυαλό μου: στο σενάριο αποβιομηχάνιση, περιορισμός αγοραστικής δύναμης, δανεισμός, κερδοσκοπία, κατάρρευση. Και αν δεν σε πείθει αυτό το σχήμα, μπορούμε να το ξανασκεφτούμε.
2. Η Ελλαδίτσα μας πιστεύω πως μπορεί να αποφύγει την πτώχευση, αν δεν πληγούν καίρια οι ισχυρές ευρωπαϊκές οικονομίες. Στην πραγματικότητα, τις τελευταίες εβδομάδες η ΕΚΤ δάνεισε στο ελληνικό κράτος χρήματα μέσω των ελληνικών τραπεζών(με το αζημίωτο για τις τελευταίες, οι οποίες επωφελούνται με τη διαφορά των επιτοκίων από ΕΚΤ προς τράπεζα και από τράπεζα προς κράτος). Είναι βέβαια σαφές ότι οι Ευρωπαίοι προτίθενται να μας βάλουν τα δυο πόδια σε ένα παπούτσι προκειμένου να περιορίσουμε το χρέος και τα δημοσιονομικά ελλείμματα, και με αυτήν την έννοια θα μας πιέσουν να πάρουμε μέτρα που δεν διαφέρουν πολύ από αυτά που παίρνει μια χώρα υπό πτώχευση (πάγωμα μισθών, περιορισμός στις κρατικές δαπάνες κλπ). Αν μετά από ένα δυο χρόνια αρχίσει η ανάκαμψη σε Ευρώπη και Βόρεια Αμερική, τότε ναυτιλία και τουρισμός θα αρχίσουν πάλι να κινούνται οπότε θα επωφεληθούμε κι'εμείς, με κάποια διαφορά φάσης. Θα πρέπει όμως για αρκετό καιρό να είμαστε στη δίαιτα, για να βελτιώσουμε τα δημοσιονομικά μας μεγέθη, όπως μας ζητάει ο Αλμούνια. Οπότε μου φαίνεται πως θα ταλαιπωρηθούμε για περισσότερο καιρό με τη λιτότητα και την οικονομική δυσπραγία, απ'όσο άλλες χώρες που έχουν μεγαλύτερα περιθώρια για μια πιο χαλαρή δημοσιονομική πολιτική.
Γιώργος
Σωστά το λες, οικονομολόγοι δεν είμαστε, αλλά εδώ που τα λέμε, κι αυτοί δε λέν και τίποτε σημαντικό, από "μαντεψιά" σε "μαντεψιά" το πάνε...
Ο Κρούγκμαν στο πρόσφατο βιβλίο του αποδίδει την κρίση στα παιχνίδια των fund με τα νομίσματα και δίνει μάλιστα και ένα παράδειγμα του τι έγινε όταν ο Σόρος έπαιξε με τη στερλίνα αρχές του ΄90 και την ανάγκασε να υποτιμηθεί, κερδίζοντας τεράστια ποσά.
Αυτά τα παγκοσμιοποιημένα κεφάλαια απόκτησαν με τον καιρό τεράστια ωστική δύναμη και τελικά ξεχαρβάλωσαν τις αντοχές της οικονομίας ακόμα και στις μήτρες του καπιταλισμού...
Σε αυτό που ισχυρίζεσαι συμφωνώ. Τελικά η υποκατανάλωση ήταν το πρόβλημα, αλλά κατά τη γνώμη μου όχι το δομικό. Το δομικό πρόβλημα ήταν (και είναι) η απόλυτη κυριαρχία της αυτορύθμισης στην αγορά χρήματος. Η κρίση θα μπορούσε να αποφευχθεί αν υπήρχαν περιορισμοί.
Θα μου πεις, αν υπήρχαν περιορισμοί, πολλά πράγματα θα ήταν διαφορετικά.
Τέλος πάντων, ας ελπίσουμε ότι το αδιέξοδο του νεοφιλελευθερισμού θα βάλει τους τροχούς της ιστορίας να γυρίσουν και πάλι (για να θυμηθούμε και τον μπαρμπα-Γιάννη τον Κορδάτο)...
Κ.Λ.
Δημοσίευση σχολίου