Απλός Άνθρωπος και Σοσιαλδημοκρατία

Νομίζω σκόπιμα, τον τελευταίο καιρό, καθώς η παγκόσμια οικονομική κρίση βαθαίνει, γίνεται αντιπαραβολή και σύγκριση ανάμεσα σε «ελεγχόμενες» οικονομίες και οικονομίες «της αγοράς» αντιπαραθέτοντας τις σοσιαλιστικές παραμορφώσεις των σοβιέτ με τις σύγχρονες οικονομίες της δύσης.
Το κύριο βάρος της αντιπαράθεσης ρίχνεται στην σύγκριση των όρων δημοκρατίας και ελευθερίας, αλλά και το πραγματικό επίπεδο ανάπτυξης που κάθε μια από τα προηγούμενα μοντέλα κέρδισε για τους πολίτες των χωρών που τα ακολούθησαν εκόντες άκοντες…
Το μεν ένα μοντέλο της οικονομίας των σοβιέτ αποτέλεσε μια παραμορφωτική εκδοχή οραμάτων και προσδοκιών εκατομμυρίων εργαζομένων που προσέβλεψαν στον συνεπή σχεδιασμό της οικονομίας και είδαν τα οράματα και οι μόχθοι τους να χάνονται στην ομίχλη των δικτατορικών καθεστώτων τύπου Κάστρο ή Μάο…
Το άλλο μοντέλο, αυτό που βιώνουμε λίγο – πολύ όλοι μας σήμερα, απέδειξε περίτρανα, με την σοβούσα κρίση του, ότι το κίνητρο του κέρδους και η ελευθερία του πλουτισμού, η αυτορύθμιση της αγοράς, οδηγούν αναπόφευκτα στην απεμπόληση στοιχειωδών αρχών του ανθρωπισμού. Η ελευθερία γίνεται μέγγενη μιας συγκεκριμένης επιλογής: αυτής του κυνηγιού του πλούτου ή στην χειρότερη – αλλά συνηθέστερη – περίπτωση, της επιβίωσης σε έναν άγριο, αιμοβόρο κόσμο. Και η δημοκρατία γίνεται δώρο άδωρο, πλουμιστό περίβλημα της ωμής δικτατορίας του χρήματος…

Σκόπιμα πιστεύω αφήνεται κάπως στο περιθώριο η προοπτική της σοσιαλδημοκρατίας. Τα φώτα της επικαιρότητας δεν στρέφονται προς το μέρος της. Η κρίση στην οποία βυθίζεται τα τελευταία δέκα – δεκαπέντε χρόνια, κυρίως στην Ευρώπη, είναι εν πολλοίς επίπλαστη και μεθοδευμένη. Μια κρίση που ξεκίνησε φυσιολογικά στην δυναμική άνοδο του νεοφιλελευθερισμού και των προσδοκιών που αυτός έντεχνα καλλιέργησε σε κάθε αναιμική σκέψη, αλλά που συντηρείται πια μέσα από το παντοειδές σύστημα επιρροής και προπαγάνδας αυτών που μπορούν μέσω των δωρεάν μέσων μαζικής ενημέρωσης να μανιπουλάρουν τα πλήθη με άνεση.

Η σοσιαλδημοκρατία μπόρεσε διατηρώντας παράλληλα τον κρατικό έλεγχο και την δυναμική της αγοράς να απορροφήσει κραδασμούς και να ισορροπήσει ανάμεσα στο κέρδος και την αλληλεγγύη. Η σοσιαλδημοκρατία, εκεί που θριάμβευσε για χρόνια, κατάφερε να φέρει πρόοδο και ευημερία. Ανάπτυξη, εμβάθυνση των δημοκρατικών θεσμών και ανάδειξη των ανθρωπιστικών αξιών, όσο κανένα άλλο οικονομικό σύστημα μέχρι σήμερα, στην παγκόσμια ιστορία.

Ας πάρουμε για παράδειγμα τη χώρα μας:
Σε μια χώρα όπου ο ατομισμός αποτελεί παράδοση αιώνων και αρχαϊκό χαρακτηριστικό του «ελληνικού γονιδιώματος», η ελληνική (παπανδρεϊκή) εκδοχή της σοσιαλδημοκρατίας κυριάρχησε για σχεδόν είκοσι χρόνια και αποτέλεσε την ατμομηχανή για τη σύγχρονη νεοελληνική ανάπτυξη των μεταπολιτευτικών χρόνων.
Κατά την δεύτερη τετραετία της κυβέρνησης Σημίτη και αυτή η εκδοχή της σοσιαλδημοκρατίας, (η πιο ισχυρή στην Ευρώπη) μπήκε σε κρίση, αφού φλερτάρισε αρκετά επικίνδυνα για την ίδια της την ταυτότητα, με τα νάματα του νεοφιλελευθερισμού. Μοιραίο – νομοτελειακό – αποτέλεσμα, η πτώση και η απαρχή της απαξίωσης…
Σήμερα, πέντε χρόνια μετά, αφού η επίσης νεοελληνική εκδοχή του νεοφιλελευθερισμού κατήγαγε περιφανείς… ήττες και προσέφερε απλόχερα αδιέξοδα, αυτό που όλοι μας παρατηρούμε, είναι ότι η εκδοχή της σοσιαλδημοκρατίας εξακολουθεί να βρίσκεται σε κρίση. Κρίση που συντηρούν τα μέσα παντοιοτρόπως.
Η απαξίωση του ηγέτη, το πρώτο και πλέον εύκολο.
Η κακοποίηση κάθε έννοιας αληθείας ως προς τα επιτεύγματα του παρελθόντος.
Και φυσικά η γκεμπελικά επικρατήσασα σκανδαλολογία…

Συχνά οι ικανότατοι αγκιτάτορες του νεοελληνικού νεοφιλελευθερισμού στρέφουν επιδέξια τα φώτα στην αριστερά των σοβιέτ. Η αντιπαράθεση πρέπει να γίνει με αυτή την αριστερά. Η άλλη, η σοσιαλδημοκρατική πρέπει να παραμένει στην ύποπτη σκιά της «μετάλλαξης» και της υποκριτικής ρητορικής… Σ’ αυτό το πεδίο, η επικράτηση του «ρεαλισμού», η απαξίωση του αντιπάλου, είναι μια εύκολη υπόθεση… Εδώ και δύο – τρία χρόνια, το ΠαΣοΚ προτείνει, αλλά οι προτάσεις του δεν φτάνουν στ’ αυτιά των υποψηφίων ψηφοφόρων. Κι όσες φτάνουν απαξιώνονται πάραυτα, λοιδωρούνται και γελοιοποιούνται από τα «παπαγαλάκια» του νεοφιλελευθερισμού. Από αυτούς που παριστάνουν τους «ρεαλιστές δημοκράτες». Από τους ψεύτες, κατ’ επάγγελμα αβανταδόρους ενός σάπιου κατεστημένου.
Οι φυσικοί σύμμαχοι αυτής της (έστω απαξιωμένης) σοσιαλδημοκρατίας, οι δυνάμεις του ΣΥΝ, οδηγούνται κατάλληλα στην ανεύθυνη καταγγελία και ισορροπούν μεταξύ γελοιότητας και θλιβερής συναλλαγής, προβάλλοντας εν έτει 2008 ως σύμβολα τον… Μαο και τον… Τσάβες… ακκιζόμενοι ως πούροι αριστεροί, ως κληρονόμοι ενός παρελθόντος που δεν τους ανήκει.
Βέβαια εκτός στοιχειώδους κριτικής αφήνονται οι αναχωρητές του ΚΚΕ, οι βολεμένοι στη διαφωνία «αναγκαίοι» μαϊδανοί – επικριτές του «ευρωμονόδρομου»…

Ας ελπίσουμε ότι δυνάμεις της ελληνικής κοινωνίας σύντομα θα οδηγηθούν κοντά στην αντίληψη ενός σοσιαλδημοκρατικού μέλλοντος. Την ανάγκη φιλοτιμία ποιούμενοι. Ο ζόφος της ενεστώσας κρίσης είναι ικανή συνθήκη για την κινητοποίηση του μόνου όπλου που σήμερα βρίσκεται στα χέρια της λογικής: Του απλού ανθρώπου…

Κ.Λ.