Πριν από λίγες μέρες είχα αναφερθεί σε οξεία κρίση και χρόνια παθολογία. Σήμερα θα γράψω για κρίση και οξεία φάση της κρίσης.
Είναι απαραίτητο να κάνουμε ένα διαχωρισμό μεταξύ της κρίσης και της χρόνιας παθολογίας. Η χρόνια παθολογία της κοινωνίας μας δεν βιώνεται πάντα σαν κρίση. Για να το κάνουμε πιο λιανά, υπάρχουν περίοδοι που οι έλληνες νιώθουν ευφορία και αυτό βέβαια έχει να κάνει κυρίως με την οικονομική αλλά και με την ιστορική συγκυρία (μετά από περιόδους καταπίεσης και ανελευθερίας). Όταν όμως έρχονται τα δύσκολα, μπαίνει δηλαδή τα αίτημα για διάρκεια στη δουλειά και τη δημιουργία, με αντιμετώπιση όλων των αντιξοοτήτων και στενή παρακολούθηση των αλλαγών που συντελούνται, η κρίση κάνει την εμφάνισή της.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της; Οικονομική, κοινωνική και πολιτική αποτελμάτωση, απουσία νοήματος και ουσιαστικού περιεχομένου ζωής και νευρωσικές συμπεριφορές (αποθέωση του life style, της χωρίς ουσία κατανάλωσης και της απροκάλυπτης διαφθοράς).
Για να μην παρεξηγηθώ από τους φίλους μου μαρξιστές που επιμένουν να αναλύουν μόνο από ταξική σκοπιά τα κοινωνικά φαινόμενα, δεν θα παραλείψω να πω ότι η οικονομική διάσταση της κρίσης πιέζει κυρίως τις ασθενέστερες κοινωνικές ομάδες. Δεν πρέπει όμως να μας διαφεύγει ότι στην εποχή μας που δεν υπάρχουν πια παγιωμένες τάξεις και ένα μεγάλο κομμάτι του τζίρου βασίζεται σε δημόσια έργα (δημόσιες επενδύσεις και κοινοτικά κονδύλια), οι τεχνικές εταιρείες βρίσκονται μεταξύ σφύρας και άκμονος και οι καθυστερήσεις στις πληρωμές έχουν ολέθρια αποτελέσματα για την ύπαρξή τους και για την οικονομική κατάσταση των μετόχων τους που συνήθως είναι υπερχρεωμένοι, με μεγάλες υποχρεώσεις κυρίως προς τους ασφαλιστικούς φορείς. Τα ίδια συμβαίνουν και με τους εμπόρους και για όσους γνωρίζουν, οι περιπτώσεις προσωποκράτησης δεν είναι καθόλου αμελητέες.
Σε ότι αφορά πάντως το κομμάτι του ουσιαστικού περιεχομένου ζωής, η κρίση δεν κάνει διακρίσεις, γι αυτό άλλωστε γίνεται πραγματικότητα το παλιό καλαμπούρι των ψυχιάτρων «όλοι απ’ τα χέρια μας θα περάσετε».
Αυτή η περιρρέουσα ατμόσφαιρα έχει βέβαια αντανάκλαση στη στάση της νεολαίας. Η νεολαία έχει περιορισμένες εμπειρίες και εξ αυτού αντιλαμβάνεται με πιο απλό τρόπο τα πράγματα, κάνει αυστηρές διακρίσεις καλού – κακού και δεν συμβιβάζεται με την έννοια του συμβιβασμού. Αυτό ισχύει βέβαια περισσότερο για τους νέους που δεν έχουν μπει καθόλου στην διαδικασία της παραγωγής (μαθητές, φοιτητές κλπ) και λιγότερο για εκείνους που συμμετέχουν σ’ αυτή (συμπεριλαμβανόμενης βέβαια της περίφημης γενιάς των 700€). Η νεολαία εξεγείρεται λοιπόν έτσι κι αλλιώς απέναντι στο αποκρουστικό γι αυτήν μόρφωμα του κόσμου των «μεγάλων» (ηλικιακά), γεμάτου από πράγματα που δεν καταλαβαίνει και δεν αποδέχεται.
Επιπλέον οι νέοι, απλουστεύουν στο μυαλό τους και τις λύσεις κι επειδή πρέπει να βρουν ένα λογικό πάτημα για την δυσκολία των λύσεων στον κόσμο των μεγάλων, θεωρούν ότι δεν υπάρχει η βούληση και δη η πολιτική βούληση. Αυτό ερμηνεύεται βασικά σαν μη βούληση των επαγγελματιών πολιτικών και οδηγεί στην απαξίωσή τους. Σε περιόδους κρίσης η απαξίωση αυτή αποτελεί και ένα καλό άλλοθι για τους «μεγάλους» που αισθάνονται την ανάγκη να στοχοποιήσουν τους πολιτικούς και να προβάλλουν την αποκλειστική ευθύνη σε κάτι έξω απ’ αυτούς.
Έτσι λοιπόν, όταν υπάρχει κοινωνική κρίση, η εξεγερσιακή δραστηριότητα των νέων γίνεται κατά κάποιο τρόπο αποδεκτή, έχει μια κοινωνική αποδοχή και απλώνεται περισσότερο, κάτι που συμβαίνει και στις μέρες μας. Εδώ θέλω να πω ότι σημερινή κυβέρνηση, χωρίς να είναι αποκλειστικά υπεύθυνη για τις ρίζες της κρίσης, όπως ούτε η προηγούμενη κυβέρνηση του ΠΑ.ΣΟ.Κ., σε αντίθεση με τις απλουστευτικούς αφορισμούς της «ανεύθυνης» αριστεράς, η σημερινή λοιπόν κυβέρνηση έχει αποδειχθεί ολίγιστη, σχεδόν ανύπαρκτη και εντελώς ακατάλληλη να αντιμετωπίσει το σήμερα και κυρίως την επόμενη μέρα.
Ερχόμενοι στη σημερινή εξεγερσιακή δραστηριότητα των νέων, διαπιστώνουμε φυσικά την έλλειψη οποιουδήποτε νέου στοιχείου, τόσο στη στόχευση όσο και στην τακτική, άρα το μόνο που θα μπορούσε να περιμένει κανείς είναι να έχει κάποια θετική αντανάκλαση η πίεση πάνω στην πολιτική ηγεσία, κάτι ας πούμε ανάλογο με αυτό που συνέβη στη Γαλλία μετά το Μάη του ’68, μια μεγάλη και επιτυχημένη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση.
Αλλά στα καθ’ ημάς, είναι τουλάχιστον ουτοπία να περιμένει κανείς το οτιδήποτε από τον οποιοδήποτε και ιδιαίτερα από την παρούσα κυβέρνηση. Επειδή όμως η πίεση των πραγμάτων είναι πραγματικά μεγάλη, διατηρούμε κάποιο δικαίωμα στην ουτοπία.
Φιλελεύθερος τζουτζές
Είναι απαραίτητο να κάνουμε ένα διαχωρισμό μεταξύ της κρίσης και της χρόνιας παθολογίας. Η χρόνια παθολογία της κοινωνίας μας δεν βιώνεται πάντα σαν κρίση. Για να το κάνουμε πιο λιανά, υπάρχουν περίοδοι που οι έλληνες νιώθουν ευφορία και αυτό βέβαια έχει να κάνει κυρίως με την οικονομική αλλά και με την ιστορική συγκυρία (μετά από περιόδους καταπίεσης και ανελευθερίας). Όταν όμως έρχονται τα δύσκολα, μπαίνει δηλαδή τα αίτημα για διάρκεια στη δουλειά και τη δημιουργία, με αντιμετώπιση όλων των αντιξοοτήτων και στενή παρακολούθηση των αλλαγών που συντελούνται, η κρίση κάνει την εμφάνισή της.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της; Οικονομική, κοινωνική και πολιτική αποτελμάτωση, απουσία νοήματος και ουσιαστικού περιεχομένου ζωής και νευρωσικές συμπεριφορές (αποθέωση του life style, της χωρίς ουσία κατανάλωσης και της απροκάλυπτης διαφθοράς).
Για να μην παρεξηγηθώ από τους φίλους μου μαρξιστές που επιμένουν να αναλύουν μόνο από ταξική σκοπιά τα κοινωνικά φαινόμενα, δεν θα παραλείψω να πω ότι η οικονομική διάσταση της κρίσης πιέζει κυρίως τις ασθενέστερες κοινωνικές ομάδες. Δεν πρέπει όμως να μας διαφεύγει ότι στην εποχή μας που δεν υπάρχουν πια παγιωμένες τάξεις και ένα μεγάλο κομμάτι του τζίρου βασίζεται σε δημόσια έργα (δημόσιες επενδύσεις και κοινοτικά κονδύλια), οι τεχνικές εταιρείες βρίσκονται μεταξύ σφύρας και άκμονος και οι καθυστερήσεις στις πληρωμές έχουν ολέθρια αποτελέσματα για την ύπαρξή τους και για την οικονομική κατάσταση των μετόχων τους που συνήθως είναι υπερχρεωμένοι, με μεγάλες υποχρεώσεις κυρίως προς τους ασφαλιστικούς φορείς. Τα ίδια συμβαίνουν και με τους εμπόρους και για όσους γνωρίζουν, οι περιπτώσεις προσωποκράτησης δεν είναι καθόλου αμελητέες.
Σε ότι αφορά πάντως το κομμάτι του ουσιαστικού περιεχομένου ζωής, η κρίση δεν κάνει διακρίσεις, γι αυτό άλλωστε γίνεται πραγματικότητα το παλιό καλαμπούρι των ψυχιάτρων «όλοι απ’ τα χέρια μας θα περάσετε».
Αυτή η περιρρέουσα ατμόσφαιρα έχει βέβαια αντανάκλαση στη στάση της νεολαίας. Η νεολαία έχει περιορισμένες εμπειρίες και εξ αυτού αντιλαμβάνεται με πιο απλό τρόπο τα πράγματα, κάνει αυστηρές διακρίσεις καλού – κακού και δεν συμβιβάζεται με την έννοια του συμβιβασμού. Αυτό ισχύει βέβαια περισσότερο για τους νέους που δεν έχουν μπει καθόλου στην διαδικασία της παραγωγής (μαθητές, φοιτητές κλπ) και λιγότερο για εκείνους που συμμετέχουν σ’ αυτή (συμπεριλαμβανόμενης βέβαια της περίφημης γενιάς των 700€). Η νεολαία εξεγείρεται λοιπόν έτσι κι αλλιώς απέναντι στο αποκρουστικό γι αυτήν μόρφωμα του κόσμου των «μεγάλων» (ηλικιακά), γεμάτου από πράγματα που δεν καταλαβαίνει και δεν αποδέχεται.
Επιπλέον οι νέοι, απλουστεύουν στο μυαλό τους και τις λύσεις κι επειδή πρέπει να βρουν ένα λογικό πάτημα για την δυσκολία των λύσεων στον κόσμο των μεγάλων, θεωρούν ότι δεν υπάρχει η βούληση και δη η πολιτική βούληση. Αυτό ερμηνεύεται βασικά σαν μη βούληση των επαγγελματιών πολιτικών και οδηγεί στην απαξίωσή τους. Σε περιόδους κρίσης η απαξίωση αυτή αποτελεί και ένα καλό άλλοθι για τους «μεγάλους» που αισθάνονται την ανάγκη να στοχοποιήσουν τους πολιτικούς και να προβάλλουν την αποκλειστική ευθύνη σε κάτι έξω απ’ αυτούς.
Έτσι λοιπόν, όταν υπάρχει κοινωνική κρίση, η εξεγερσιακή δραστηριότητα των νέων γίνεται κατά κάποιο τρόπο αποδεκτή, έχει μια κοινωνική αποδοχή και απλώνεται περισσότερο, κάτι που συμβαίνει και στις μέρες μας. Εδώ θέλω να πω ότι σημερινή κυβέρνηση, χωρίς να είναι αποκλειστικά υπεύθυνη για τις ρίζες της κρίσης, όπως ούτε η προηγούμενη κυβέρνηση του ΠΑ.ΣΟ.Κ., σε αντίθεση με τις απλουστευτικούς αφορισμούς της «ανεύθυνης» αριστεράς, η σημερινή λοιπόν κυβέρνηση έχει αποδειχθεί ολίγιστη, σχεδόν ανύπαρκτη και εντελώς ακατάλληλη να αντιμετωπίσει το σήμερα και κυρίως την επόμενη μέρα.
Ερχόμενοι στη σημερινή εξεγερσιακή δραστηριότητα των νέων, διαπιστώνουμε φυσικά την έλλειψη οποιουδήποτε νέου στοιχείου, τόσο στη στόχευση όσο και στην τακτική, άρα το μόνο που θα μπορούσε να περιμένει κανείς είναι να έχει κάποια θετική αντανάκλαση η πίεση πάνω στην πολιτική ηγεσία, κάτι ας πούμε ανάλογο με αυτό που συνέβη στη Γαλλία μετά το Μάη του ’68, μια μεγάλη και επιτυχημένη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση.
Αλλά στα καθ’ ημάς, είναι τουλάχιστον ουτοπία να περιμένει κανείς το οτιδήποτε από τον οποιοδήποτε και ιδιαίτερα από την παρούσα κυβέρνηση. Επειδή όμως η πίεση των πραγμάτων είναι πραγματικά μεγάλη, διατηρούμε κάποιο δικαίωμα στην ουτοπία.
Φιλελεύθερος τζουτζές
12 σχόλια:
Καλά τα λέει ο Φιλελεύθερος Τζουτζές έστω και από τη σκοπιά του σοσιαλδημοκράτη.
Το "δια ταύτα", δεν βλέπω!
Διότι δεν αρκούν οι διαπιστώσεις αν δεν συνοδεύονται από λύσεις!
Καθώς θα διαπίστωσες φίλε μου Κουπάκια, αυτό ακριβώς επισημαίνω, ότι δεν υπάρχουν ορατές λύσεις παρά μόνο μια αόριστη αισιοδοξία που μας επιτρέπει η γνώση της θεωρίας του χάους!
Ωχ!
Με βλέπω στο σταυροδρόμι: Κορυδαλλός ή Άγιο Όρος!
Συ είπας!
Δυο σχόλια στο κείμενο του φιλ. τζουτζέ.
1. Όντως η κρίση αυτή έπληξε σοβαρά τους επιχειρηματίες, ακόμα και τα "μεγάλα ψάρια". Πρόσφατα, ένας μπάρμπας μου που δουλεύει σε ναυτιλιακή εταιρία μου είπε ότι τα ναύλα έχουν πέσει δραματικά (μετά βέβαια από μια πενταετία και βάλε παχιών αγελάδων) και, ακόμα σημαντικότερο, χάθηκαν πολλά λεφτά που είχαν επενδυθεί σε κάθε είδους ομόλογα και χρηματιστηριακά παράγωγα. Άσε που διαβάσαμε στις εφημερίδες για μεγαλοεπενδυτές που αυτοκτόνησαν. Τώρα για τα ασθενέδτερα στρώματα, αν αποφευχθεί μια γενικευμένη κατάρρευση του τραπεζικού και δημοσιονομικού συστήματος (και απ'οτι φαίνεται θα αποφευχθεί), το μεγάλο πρόβλημα θα είναι η ανεργία που ήδη διογκώνεται. Όσοι έχουν εξασφαλισμένο τον επιούσιο, αναμένεται να πορευτούν σχεδόν "αβρόχοις ποσί".
2. Όσον αφορά την παρατήρηση για έλλειψη νέων στοιχείων στη νεολαιίστικη κινητοποίηση του Δεκέμβρη, έγώ διέγνωσα ένα: τη συμμετοχή των μεταναστών στην κατάληψη του Πολυτεχνείου και στις διαδηλώσεις. Δεν νομίζω να έχει ξαναγίνει κάτι τέτοιο. Έχω την αίσθηση ότι υπάρχει ένας δίαυλος επικοινωνίας μεταξύ μεταναστών και κομματιών της νεολαίας που πρωτοστάτησαν στις κινητοποιήσεις και αυτό μπορεί να λειτουργήσει αποτρεπτικά ως προς την παραπέρα εξάπλωση ξενοφοβικών και ρατσιστικών συμπεριφορών. Ιδού λοιπόν ένα στοιχείο της ουτοπίας στην οποία δικαιούμαστε να ελπίζουμε.
Γιώργος
"Όσον αφορά την παρατήρηση για έλλειψη νέων στοιχείων στη νεολαιίστικη κινητοποίηση του Δεκέμβρη, έγώ διέγνωσα ένα: τη συμμετοχή των μεταναστών στην κατάληψη του Πολυτεχνείου και στις διαδηλώσεις."
Πράγματι έχεις δίκιο Αγαπητέ Γιώργο!
Στο πλιάτσικο συμμετείχαν ΚΑΙ μετανάστες.
Προς Φιλελεύθερο Τζουτζέ:
Δεν ξέρω γιατί, αλλά όσο περνάει ο καιρός οι παρεμβάσεις σου έχουν υπερβολικά - ανησυχητικά θα έλεγα - κοινά στοιχεία με τις αντίσττοιχες του ΚΚΕ. Διαπιστώνεις ότι δεν προκύπτει σαφές όραμα από την εξέγερση των νέων. Μα πότε οι εξεγέρσεις είχαν σαφή οράματα; Μήπως πρέπει να σου θυμίσω ότι στο Πολυτεχνείο - και το ξέρεις από πρώτο χέρι - την ώρα που κάποιοι ήθελαν να ρίξουν τη Χούντα, κάποιοι άλλοι - η ΑΝΤΙΕΦΕΕΕ από ό,τι μου έχεις διηγηθεί- ζητούσαν 12μηνη θητεία στο Στρατό και κάποιοι άλοι ελεύθερες παρτούζες. Κι όμως όλοι αυτοί ήταν κλεισμένοι στο Πολυτεχνείο. και κάτι χιλιάδες άλλων διαδήλωναν στους γύρω δρόμους. Με δυο λόγια: Οι εξεγέρσεις σε τούτο διαφέρουν από τους πολιτικούς αγώνες. Ότι αυτοί που συμμετέχουν εκφράζουν πρώτα απ' όλα την οργή τους για την αδικία. Τα οράματα αρχίζουν να χτίζονται όταν κατακάθεται ο κουρνιαχτός της εξέγερσης και όχι πάντα. Οράματα έχουν τα πολιτικά κόμματα και τα καταθέτουν στην κοινωνία για να τα συμμεριστεί. Και για να επανέλθουμε στο σχόλιό σου: το πρόβλημα δεν είναι η απουσία οράματος των εξεγερμένων. ΕΙΝΑΙ Η ΑΠΟΥΣΙΑ ΟΡΑΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΏΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ.
Όσο για τους νέους μη σκιάζεσαι. Έμαθαν ότι ΕΚΤΟΣ Ο ΤΟ ΕΓΩ ΥΠΑΡΧΕΙ ΚΑΙ ΤΟ ΕΜΕΙΣ κι αυτό είναι κέρδος για όλους μας.
Προς ΚΟΥΠΑΚΙΑ
Αγπαητή(έ) φίλη(ε)
αδυνατώ να παρακολουθήσω το συλλογισμό σου. Γιατί έχουν δικαίωμα στο πλιάτσικο τα παιδιά των καλών οικογενειών και δεν έχουν τα παιδιά των μεταναστών; ή οι Τσιγγάνοι; Γιατί πολλές μπούρδες ακούσαμε για το πλιάτσικο των μεταναστών και των «Αθιγγάνων» (sic!), αλλά όλοι οι «οργισμένοι» ηθικολόγοι έκαναν μόκο για το πλιάτσικο των παιδιών των καλών οικογενειών
Γιάννης Χρ.
Γιάννη με παραξενεύεις γιατί διαβάζεις πολύ πρόχειρα τις απόψεις των άλλων. Απλά υποστηρίζω, με βάση την εικόνα που έχω, ότι η ιδεολογική ηγεμόνευση της εξέγερσης είναι αναμασημένη κατάσταση. Κοντολογής, τα ίδια απλοϊκά που έβλεπα πριν από 35 χρόνια (και τότε τα θεωρούσα περισπούδαστα, με μένα χασκογελούσε ο συγχωρεμένος ο πατέρας μου) τα βλέπω και τώρα. Σε θέλω πάντα δυνατό και ζωηρό στην αντιπαράθεση, αλλά να βρίσκεις στόχο βρε αδερφέ!
Μια ακόμη απόδειξη για τη μη ύπαρξη παγιωμένων τάξεων, έστω και συμβολικά. Τα ίδια πράγματα γυαλίζουν σε όλους. Κυρίως τα gadgets! (Συμβολή στη συζήτηση Κουπάκια - Γιάννη).
Μα Φίλτατε Γιάννη!
Δεν πουθενά δεν αναφέρω, ότι οι μετανάστες δεν έχουν δικαίωμα στο πλιάτσικο.
Απλά επισήμανα την ποιοτική διαφορά του πλιάτσικου σε σχέση με τις προηγούμενες φορές.
Θα συμφωνήσω με τον Φ. Τζουτζέ, (όλως περιέργως, διότι συνήθως διαφωνώ μαζί του), ότι διαβάζεις πρόχειρα τις απόψεις των άλλων.
Φίλτατε φιλελεύθερε τζουτζέ,
Δε διαβάζω πρόχειρα τις απόψεις των άλλων και με το σχόλιό σου επιβεβαιώνεις το δικό μου. Μιλάς για ιδεολογική κηδεμόνευση της εξέγερσης, πράγμα ΑΝΥΠΑΡΚΤΟ. Το ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα ήθελε να την κηδεμονεύσει δε σημαίνει ότι έχει, έστω και την ελάχιστη, επιρροή επ'αυτής. Το ότι τα κόμματα της συμπολίτευσης του καταλογίζουν τους ευσεβείς του πόθους, απλώς αποδεικνύει πως «κουκιά έφαγαν, κουκιά μαρτυράνε».
Προς ΚΟΥΠΑΚΙΑ.
Αν αυτό ήθελες να πεις τότε μάλλον δεν το διατύπωσες με επαρκή σαφήνεια. Μη μαλώνεις εμένα λοιπόν!
Γιάννης ΧΡ.
Φίλτατε φιλελεύθερε τζουτζέ,
Δε διαβάζω πρόχειρα τις απόψεις των άλλων και με το σχόλιό σου επιβεβαιώνεις το δικό μου. Μιλάς για ιδεολογική κηδεμόνευση της εξέγερσης, πράγμα ΑΝΥΠΑΡΚΤΟ. Το ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα ήθελε να την κηδεμονεύσει δε σημαίνει ότι έχει, έστω και την ελάχιστη, επιρροή επ'αυτής. Το ότι τα κόμματα της συμπολίτευσης του καταλογίζουν τους ευσεβείς του πόθους, απλώς αποδεικνύει πως «κουκιά έφαγαν, κουκιά μαρτυράνε».
Προς ΚΟΥΠΑΚΙΑ.
Αν αυτό ήθελες να πεις τότε μάλλον δεν το διατύπωσες με επαρκή σαφήνεια. Μη μαλώνεις εμένα λοιπόν!
Γιάννης ΧΡ.
Δημοσίευση σχολίου