Για να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα της ελληνικής κοινωνίας πρέπει να τα αναγνωρίσουμε και για να τα αναγνωρίσουμε οφείλουμε να απαντήσουμε σε βασικά ερωτήματα. Όσο δεν προχωράμε σε αυτή την αναλυτική διαδικασία, τόσο θα αντιφάσκουμε, θα ζητάμε μέτρα και πρωτοβουλίες που θα ακυρώνουν άλλα μέτρα και πρωτοβουλίες που επίσης θα προτείνουμε.
Ας δούμε τα χαρακτηριστικά της σημερινής κοινωνίας. Δεν θα κάνουμε ταξική προσέγγιση. Θα εξετάσουμε την κατάσταση των διαπροσωπικών σχέσεων και την προσωπική ζωή. Κυρίως στις μεγάλες πόλεις που είναι συγκεντρωμένο το μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού.
Σήμερα ο καθένας σηκώνει τον σταυρό του. Πραγματικό σταυρό. Και πρέπει να απαντήσουμε σε δύο ερωτήματα. Το πρώτο είναι γιατί ο σταυρός είναι πιο μεγάλος από παλιά παρότι η μεγάλη τεχνολογική πρόοδος μας προσφέρει μέσα που δεν μπορούσαν ούτε να διανοηθούνε οι παλαιότεροι. Το δεύτερο είναι γιατί δεν υπάρχει η αλληλεγγύη που υπήρχε παλιότερα και που συχνά την αναπολούμε.
Δύο είναι οι λόγοι που έχουν αυξηθεί τα προβλήματά μας σε σχέση με το παρελθόν.
Ο ένας είναι ότι έχει ανέβει πολύ ο πήχης των προσδοκιών και απαιτήσεών μας σε σχέση με τη ζωή μας και τη ζωή των παιδιών μας. Θα αναφέρω μόνο ότι οι σύγχρονοι γονείς, με ένα – δύο παιδιά συνήθως, είναι συνεχώς απασχολημένοι με τις περίφημες «δραστηριότητες» των γόνων τους που απαιτούν μεταφορά, παρακολούθηση κλπ κλπ. Ο δεύτερος και σημαντικότερος λόγος είναι η επιμήκυνση του χρόνου ζωής που εξασφαλίζει η σύγχρονη ιατρική ακόμη και σε ανθρώπους επιβαρυμένους από βαθειά γηρατειά και ανίατες αρρώστιες. Ουδείς εξ ημών μπορεί να συμβιβαστεί με την απώλεια του προσφιλούς του, όσο επιβαρυμένη κι αν είναι η κατάσταση της υγείας του. Σχεδόν σε κάθε σπίτι λοιπόν θα υπάρχει κάποιος ανήμπορος που θα χρειάζεται συνεχή φροντίδα. Το πρόβλημα λύνεται μερικώς με την συγκυρία των οικονομικών μεταναστών, η οικονομική κρίση όμως θα δυσχεράνει πολύ την κατάσταση.
Στο θέμα της αλληλεγγύης τώρα. Η αλληλεγγύη ήταν αναπτυγμένη σε κλειστές κοινωνίες. Σε ομάδες. Στην οικογένεια, στη γειτονιά, στο χωριό. Οι ομάδες βοηθούσαν σίγουρα. Αλλά επέβαλαν και ρόλους. Εθιμικούς κανόνες συμπεριφοράς, κώδικες τιμής, αποκλεισμούς των διαφορετικών. Σε αυτές της κοινωνίες η εξατομίκευση ήταν ένα ζητούμενο. Αυτό που λέμε απλά, να κάνω αυτό που θέλω χωρίς να με κρίνει και να μου επιβάλλει τη θέλησή της η ομάδα. Η εγκατάλειψη της μικρής και κλειστής κοινωνίας, του χωριού, υπαγορεύτηκε και από αυτή την ανάγκη.
Στο σημερινό κοινωνικό πλαίσιο λοιπόν, η παλιά αλληλεγγύη έχει χαθεί αφενός λόγω των αυξημένων προσωπικών προβλημάτων του κάθε ατόμου και αφετέρου λόγω της εγκατάλειψης της κλειστής κοινωνίας. Εδώ λοιπόν το άτομο ψάχνει καινούργια στηρίγματα.
Ένα στήριγμα θα μπορούσε να είναι το κράτος. Όμως οι νεοέλληνες δεν έχουν ακριβή συνείδηση της έννοιας σύγχρονο κράτος ούτε της έννοιας πολίτης. Το κράτος συγχέεται ακόμα με την παραδοσιακή ανατολίτικη εικόνα του πατερούλη, του τσάρου και του σουλτάνου. Του προστάτη και του χορηγού που πρέπει να τα έχουμε καλά μαζί του αλλά και να τον ξεγελάμε όσο μπορούμε. Με λίγα λόγια, ενώ ζούμε σε μια κοινωνία με πολλά σύγχρονα χαρακτηριστικά, ενώ ακολουθούμε τον δυτικό τρόπο ζωής, διατηρούμε αντιλήψεις της φεουδαρχικής εποχής.
Ένα δεύτερο στήριγμα θα μπορούσε να είναι ο εθελοντισμός. Ο εθελοντισμός όμως στην Ελλάδα, πέραν αυτού της μιας χρήσης που έχω αναπτύξει σε παλιότερη ανάρτηση, δεν ευδοκιμεί παρά μόνο στα πλαίσια εκκλησιαστικών οργανώσεων και εύπορων κυριών που και νόημα δίνουν στη ζωή τους και την προβολή απολαμβάνουν. Οι πολλοί απορροφώνται τόσο από τα προσωπικά τους προβλήματα που αδυνατούν να μπουν στη λογική του εθελοντισμού. Είναι κρίμα γιατί η εθελοντική προσφορά είναι σχέση, επαφή και νόημα.
Με λίγα λόγια. Πρέπει να επανεξετάσουμε την προσωπική μας στάση απέναντι σε όλα τα ζητήματα που ανέφερα. Και θεωρώ πρωταρχικής σημασίας το να ξεκαθαρίσουμε τι περιμένουμε από τη ζωή και πώς αντιμετωπίζουμε το θάνατο.
αέρα πατέρα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου