Τα εγκαίνια του Νέου Μουσείου της Ακρόπολης έφεραν ξανά στη δημοσιότητα το ζήτημα που είχε ανοίξει πριν 25 χρόνια η αξέχαστη Μελίνα Μερκούρη: της επιστροφής στον τόπο τους των Μαρμάρων του Παρθενώνα.
Εύλογη η συναισθηματική φόρτιση, όμως έτσι πήγαν στράφι κάποιες σημαντικές εξελίξεις γύρω από το θέμα. Η εξής μια:ότι για πρώτη φορά, το Βρετανικό Μουσείο συζητάει το ζήτημα της επιστροφής των Μαρμάρων, έστω και πρόσκαιρα. Και αντί ο γνωστός για την πολιτική του μυωπία και τον μαυρογιαλουρισμό του Αντώνης Σαμαράς να αξιοποιήσειθ αυτή την ευκαιρία για άνοιγμα ουσιαστικών διαπραγματεύσεων με τους Βρετανούς, βγήκε και έκανε μια αμίμητης βλακείας δήλωση που συνοψίζεται στη φράση «η Ελλάδα δε θα δεχτεί ποτέ την υπό όρους επιστροφή των έργων τέχνης που εκλάπησαν ενώ τελούσε υπό τουρκική κατοχή».
Προφανώς ο κ. Σαμαράς ήταν μάθητής κάτω της βάσης στο μάθημα της Ιστορίας. Αλλιώς θα γνώριζε ότι Ελληνικό Κράτος υπάρχει από το 1829. Θα γνώριζε επίσης ότι οι Οθωμανοί δεν κατέλυσαν στα 1453 το ελληνικό κράτος αλλά την Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, που, αν και ελληνόφωνη, δεν διεκδικούσε την ελληνικότητα.και της οποίας τα επίσημα έγγραφα, μέχρι το τέλος της βασιλείας του Ιουστινιανού εκδίδονταν ΟΛΑ στα λατινικά. Η ελληνική γλώσσα καθιερώθηκε ως κρατούσα γλώσσα της αυτοκρατορίας επί Ηρακλείου και, με εξαίρεση τη σύντομη περίοδο της βασιλείας των Λασκαριδών, η λέξη Έλλην επί 1100 χρόνια ήταν συνώνυμη του άπιστου.
Επίσης, αν ο κ. Σαμαράς διάβαζε εφημερίδες, θα γνώριζε ότι το Ελληνικό Κράτος αναγνωρίζει, πλην συγκεκριμένων εξαιρέσεων που ορίζονται σε νόμο του 1920, ΟΛΕΣ τις νομοθετικές πράξεις των Οθωμανών Σουλτάνων που αφορούσαν στη σημερινή ελληνική επικράτεια σε ιδιοκτησιακά θέματα. (Βλ. υπόθεση Βατοπεδίου. Επίσης το Οθωμανικό Δίκαιο ισχύει ακόμα στην Κρήτη εθιμικά σε θέματα σχετικά με τη γαιοκτησία).
Τι σχέση έχουν όλα αυτά με τα Μάρμαρα του Παρθενώνα; Μα φυσικά αφορούν στο νομικό σκέλος της ελληνικής διεκδίκησης. Διότι ναι μεν κάθε καλόπιστος άνθρωπος στην Υφήλιο παραδέχεται ότι από ηθικής απόψεως τα Μάρμαρα του Παρθενώνα οφείλουν να επιστρέψουν στην Ελλάδα,από νομική πλευρά όμως αυτό είναι αδύνατο.
Και είναι αδύνατο διότι ο Λόρδος του Έλγιν δεν έκλεψε τα Μάρμαρα. Την εποχή εκείνη ήταν Πρεσβευτής της Μεγάλης Βρετανίας στην Κωνσταντινούπολη.Όταν έφθασε στην Αθήνα ήταν εφοδιασμένος με σουλτανικό φιρμάνι,που ανέφερε λεπτομερώς τι θα πάρει (τα κομμάτια που είχε ζητήσει ο ίδιος να περιληφθούν στο φιρμάνι). Η πράξη λοιπόν έγινε νομότυπα. Στη συνέχεια οι κληρονόμοι του τα χάρισαν στο Βρετανικό Μουσείο η κυριότητα του οποίου επί των Μαρμάρων, από νομική άποψη, δεν επιδέχεται αμφισβήτηση.
Για όλους αυτούς τους λόγους το 2004 ο Ευάγγελος Βενιζέλος είχε κάνει την πρόταση του μόνιμου δανεισμού των εν λόγω κομματιών στο Μουσείο της Ακρόπολης, πράγμα που τότε οι Βρετανοί είχαν απορρίψει μετά βδελυγμίας.Γι αυτό και η τωρινή τους πρόταση που κάκιστα απορρίφθηκε, ήταν μια πολύ καλή ευκαιρία για έναρξη διαπραγματεύσεων.
Πέραν του νομικού σκέλους της υπόθεσης ο Λόρδος του Έλγιν, όπως και ο Σουλτάνος ο Σελίμ ο 3ος που εξέδωσε το σχετικό φιρμάνι, είτε μας αρέσει είτε όχι, δεν είναι ούτε οι πρώτοι που διέπραξαν τέτοια βαρβαρότητα ούτε και οι πλέον επιλήψιμοι από ηθικής άποψης.
Η μόδα της κατοχής έργων της ελληνικής αρχαιότητας εμφανίζεται στα τέλη του 16ου αιώνα, καθώς η Δύση ανακαλύπτει την ελληνική αρχαιότητα.άνθρωποι που ποτέ τους δεν είχαν διαβάσει Αριστοτέλη ή Πλάτωνα, αλλά που είχαν πολλά χρήματα, οργάνωναν αποστολές αρχαιοκάπηλων στην Ελλάδα. Δεν είναι της ώρας να ασχοληθούμε με αυτούς τους «ενοχλητικούς» προγόνους της αρχαιολογίας, κι ας φλερτάρουν, ακόμα και σήμερα, αρκετοί αρχαιολόγοι με την αρχαιοκαπηλεία.Αρκούμαι σε μια επισήμανση. Στο μνημειώδες έργο του Κυριάκου Σιμόπουλου ΞΕΝΟΙ ΤΑΞΙΔΙΩΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, περιγράφονται απίστευτοι βανδαλισμοί σε βάρος αρχαιοτήτων, μπροστά στις οποίες ο Λόρδος του Έλγιν μέχρι και «τζέντλεμαν» θα μπορούσε να χαρακτηριστεί. Θα αρκεστώ σε μια περιγραφή. καθολικός καλόγερος φθάνει στην Πελοπόννησο - τέλη 16ου με αρχές 17ου αιώνα - με αποστολή να συλλέξει αρχαιότητες για το Γάλλο βασιλιά Λουδοβίκο 13ο. Ο άνθρωπος αυτός στο ημερολόγιο της αποστολής του που το δημοσίευσε ο ίδιος λίγα χρόνια αργότερα, περιγράφει με απίστευτο κυνισμό, πώς ανακάλυψε τα ερείπια της Αρχαίας Σπάρτης,πώς πήρε ό,τι μπορούσε να μεταφερθεί και πώς προσέλαβε εκατοντάδες εργάτες που επί ένα μήνα γκρέμιζαν ό,τι δεν μπορούσε να πάρει μαζί του, «για να μη βρει κανείς μεταγενέστερος τίποτα»
Λίγα μόλις χρόνια μετά από την αφαίρεση των Μαρμάρων του Παρθενώνα, στα 1815, ο Λόρδος Μπάιρον - ο φιλελληνισμός του οποίου δε μπορεί να αμφισβητηθεί μιας και άφησε τα κόκαλά του στο Μεσολόγγι προσπαθώντας να κάνει στρατό τους κατσαπλιάδες - επισκεπτόμενος την Αθήνα, σημειώνει με φρίκη στο ημερολόγιό του ότι ο ντόπιος πληθυσμός έσκαβε τη γη για να ανακαλύψε αρχαιότητες και να τις ρίξει στην ασβεστοκάμινο.
Σε αυτό το πλαίσιο συμπεριφοράς απέναντι στιος ελληνικές αρχαιότητες εντάσσεται και η αφαίρεση των μαρμάρων του Παρθενώνα από το Λόρδο του Έλγιν.
Κλείνω αυτό το σχόλιο με μια επισήμανση. Οι άνθρωποι που από τις τέσσερις γωνιές του πλανήτη ενώνουν τη φωνή τους για να ζητήσουν την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα στην Αθήνα γνωρίζουν όλα τα παρραπάνω. Πιστεύουν ότι για λόγους ηθικής τάξης τα Μάρμασρα πρέπει να επιστρέψουν στην Αθήνα, αντιπαθούν όμως και την αλαζονεία. Και θα είναι πραγματικά κρίμα να χαθεί η υποστήριξη όλων αυτών των ανθρώπων επειδή ο Αντωνάκης Σαμαράς μπουρδολογεί ασύστολα για να ενισχύσει τη θέση του στον αγώνα διαδοχής του Κωστάκη.
Γιάννης Χρ..
Εύλογη η συναισθηματική φόρτιση, όμως έτσι πήγαν στράφι κάποιες σημαντικές εξελίξεις γύρω από το θέμα. Η εξής μια:ότι για πρώτη φορά, το Βρετανικό Μουσείο συζητάει το ζήτημα της επιστροφής των Μαρμάρων, έστω και πρόσκαιρα. Και αντί ο γνωστός για την πολιτική του μυωπία και τον μαυρογιαλουρισμό του Αντώνης Σαμαράς να αξιοποιήσειθ αυτή την ευκαιρία για άνοιγμα ουσιαστικών διαπραγματεύσεων με τους Βρετανούς, βγήκε και έκανε μια αμίμητης βλακείας δήλωση που συνοψίζεται στη φράση «η Ελλάδα δε θα δεχτεί ποτέ την υπό όρους επιστροφή των έργων τέχνης που εκλάπησαν ενώ τελούσε υπό τουρκική κατοχή».
Προφανώς ο κ. Σαμαράς ήταν μάθητής κάτω της βάσης στο μάθημα της Ιστορίας. Αλλιώς θα γνώριζε ότι Ελληνικό Κράτος υπάρχει από το 1829. Θα γνώριζε επίσης ότι οι Οθωμανοί δεν κατέλυσαν στα 1453 το ελληνικό κράτος αλλά την Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, που, αν και ελληνόφωνη, δεν διεκδικούσε την ελληνικότητα.και της οποίας τα επίσημα έγγραφα, μέχρι το τέλος της βασιλείας του Ιουστινιανού εκδίδονταν ΟΛΑ στα λατινικά. Η ελληνική γλώσσα καθιερώθηκε ως κρατούσα γλώσσα της αυτοκρατορίας επί Ηρακλείου και, με εξαίρεση τη σύντομη περίοδο της βασιλείας των Λασκαριδών, η λέξη Έλλην επί 1100 χρόνια ήταν συνώνυμη του άπιστου.
Επίσης, αν ο κ. Σαμαράς διάβαζε εφημερίδες, θα γνώριζε ότι το Ελληνικό Κράτος αναγνωρίζει, πλην συγκεκριμένων εξαιρέσεων που ορίζονται σε νόμο του 1920, ΟΛΕΣ τις νομοθετικές πράξεις των Οθωμανών Σουλτάνων που αφορούσαν στη σημερινή ελληνική επικράτεια σε ιδιοκτησιακά θέματα. (Βλ. υπόθεση Βατοπεδίου. Επίσης το Οθωμανικό Δίκαιο ισχύει ακόμα στην Κρήτη εθιμικά σε θέματα σχετικά με τη γαιοκτησία).
Τι σχέση έχουν όλα αυτά με τα Μάρμαρα του Παρθενώνα; Μα φυσικά αφορούν στο νομικό σκέλος της ελληνικής διεκδίκησης. Διότι ναι μεν κάθε καλόπιστος άνθρωπος στην Υφήλιο παραδέχεται ότι από ηθικής απόψεως τα Μάρμαρα του Παρθενώνα οφείλουν να επιστρέψουν στην Ελλάδα,από νομική πλευρά όμως αυτό είναι αδύνατο.
Και είναι αδύνατο διότι ο Λόρδος του Έλγιν δεν έκλεψε τα Μάρμαρα. Την εποχή εκείνη ήταν Πρεσβευτής της Μεγάλης Βρετανίας στην Κωνσταντινούπολη.Όταν έφθασε στην Αθήνα ήταν εφοδιασμένος με σουλτανικό φιρμάνι,που ανέφερε λεπτομερώς τι θα πάρει (τα κομμάτια που είχε ζητήσει ο ίδιος να περιληφθούν στο φιρμάνι). Η πράξη λοιπόν έγινε νομότυπα. Στη συνέχεια οι κληρονόμοι του τα χάρισαν στο Βρετανικό Μουσείο η κυριότητα του οποίου επί των Μαρμάρων, από νομική άποψη, δεν επιδέχεται αμφισβήτηση.
Για όλους αυτούς τους λόγους το 2004 ο Ευάγγελος Βενιζέλος είχε κάνει την πρόταση του μόνιμου δανεισμού των εν λόγω κομματιών στο Μουσείο της Ακρόπολης, πράγμα που τότε οι Βρετανοί είχαν απορρίψει μετά βδελυγμίας.Γι αυτό και η τωρινή τους πρόταση που κάκιστα απορρίφθηκε, ήταν μια πολύ καλή ευκαιρία για έναρξη διαπραγματεύσεων.
Πέραν του νομικού σκέλους της υπόθεσης ο Λόρδος του Έλγιν, όπως και ο Σουλτάνος ο Σελίμ ο 3ος που εξέδωσε το σχετικό φιρμάνι, είτε μας αρέσει είτε όχι, δεν είναι ούτε οι πρώτοι που διέπραξαν τέτοια βαρβαρότητα ούτε και οι πλέον επιλήψιμοι από ηθικής άποψης.
Η μόδα της κατοχής έργων της ελληνικής αρχαιότητας εμφανίζεται στα τέλη του 16ου αιώνα, καθώς η Δύση ανακαλύπτει την ελληνική αρχαιότητα.άνθρωποι που ποτέ τους δεν είχαν διαβάσει Αριστοτέλη ή Πλάτωνα, αλλά που είχαν πολλά χρήματα, οργάνωναν αποστολές αρχαιοκάπηλων στην Ελλάδα. Δεν είναι της ώρας να ασχοληθούμε με αυτούς τους «ενοχλητικούς» προγόνους της αρχαιολογίας, κι ας φλερτάρουν, ακόμα και σήμερα, αρκετοί αρχαιολόγοι με την αρχαιοκαπηλεία.Αρκούμαι σε μια επισήμανση. Στο μνημειώδες έργο του Κυριάκου Σιμόπουλου ΞΕΝΟΙ ΤΑΞΙΔΙΩΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, περιγράφονται απίστευτοι βανδαλισμοί σε βάρος αρχαιοτήτων, μπροστά στις οποίες ο Λόρδος του Έλγιν μέχρι και «τζέντλεμαν» θα μπορούσε να χαρακτηριστεί. Θα αρκεστώ σε μια περιγραφή. καθολικός καλόγερος φθάνει στην Πελοπόννησο - τέλη 16ου με αρχές 17ου αιώνα - με αποστολή να συλλέξει αρχαιότητες για το Γάλλο βασιλιά Λουδοβίκο 13ο. Ο άνθρωπος αυτός στο ημερολόγιο της αποστολής του που το δημοσίευσε ο ίδιος λίγα χρόνια αργότερα, περιγράφει με απίστευτο κυνισμό, πώς ανακάλυψε τα ερείπια της Αρχαίας Σπάρτης,πώς πήρε ό,τι μπορούσε να μεταφερθεί και πώς προσέλαβε εκατοντάδες εργάτες που επί ένα μήνα γκρέμιζαν ό,τι δεν μπορούσε να πάρει μαζί του, «για να μη βρει κανείς μεταγενέστερος τίποτα»
Λίγα μόλις χρόνια μετά από την αφαίρεση των Μαρμάρων του Παρθενώνα, στα 1815, ο Λόρδος Μπάιρον - ο φιλελληνισμός του οποίου δε μπορεί να αμφισβητηθεί μιας και άφησε τα κόκαλά του στο Μεσολόγγι προσπαθώντας να κάνει στρατό τους κατσαπλιάδες - επισκεπτόμενος την Αθήνα, σημειώνει με φρίκη στο ημερολόγιό του ότι ο ντόπιος πληθυσμός έσκαβε τη γη για να ανακαλύψε αρχαιότητες και να τις ρίξει στην ασβεστοκάμινο.
Σε αυτό το πλαίσιο συμπεριφοράς απέναντι στιος ελληνικές αρχαιότητες εντάσσεται και η αφαίρεση των μαρμάρων του Παρθενώνα από το Λόρδο του Έλγιν.
Κλείνω αυτό το σχόλιο με μια επισήμανση. Οι άνθρωποι που από τις τέσσερις γωνιές του πλανήτη ενώνουν τη φωνή τους για να ζητήσουν την επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα στην Αθήνα γνωρίζουν όλα τα παρραπάνω. Πιστεύουν ότι για λόγους ηθικής τάξης τα Μάρμασρα πρέπει να επιστρέψουν στην Αθήνα, αντιπαθούν όμως και την αλαζονεία. Και θα είναι πραγματικά κρίμα να χαθεί η υποστήριξη όλων αυτών των ανθρώπων επειδή ο Αντωνάκης Σαμαράς μπουρδολογεί ασύστολα για να ενισχύσει τη θέση του στον αγώνα διαδοχής του Κωστάκη.
Γιάννης Χρ..
1 σχόλιο:
Γιάννη χαίρομαι που αναφέρεις το βιβλίο του Σιμόπουλου το διάβασα τα τελευταία χρόνια και πραγματικά ο συγγραφέας έχει κάνει σπουδαία δουλειά. Επειδή κυκλοφορούν πολλά βιβλία υπερτιμημένα, καλό είναι να λέμε την γνώμη μας γιά κάποια που αξίζουν πραγματικά. 'Ασχετο με το θέμα, στο κεφάλαιο γιά την πειρατεία, και γιά να δείξει τον μεγάλο ρόλο της θρησκείας, αναφέρει ότι οι κάτοικοι της Γραμβούσας, απαξάπαντες πειρατές, ανέγειραν ναό προς τιμήν της Παναγίας που τον ονόμασαν Παναγία η Κλεφτρίνα.
Γ.Κ.
Δημοσίευση σχολίου