ΨΩΜΙ

Αλεύρι – μαγιά – νερό – αλάτι – φωτιά. Κακοχρησιμοποιημένο και μετά παρεξηγημένο από τη γενιά μας. Το ξαναανακαλύψαμε τα τελευταία χρόνια σε διάφορες μορφές και ποικιλίες. Καιρός να το αποκαταστήσουμε.

Στα νεανικά μου χρόνια άκουγα πως οι ευρωπαίοι δεν τρώνε ψωμί και ότι μόνο εμείς οι έλληνες τρώμε υποχρεωτικά με το φαγητό ψωμί. Κοίτα τώρα πώς έγινε αυτό.

Προπολεμικά το ψωμί με μια συνοδεία από ελιές, από κρεμμύδι, από ντομάτα ή από τυρί ήταν πλήρες φαγητό. Ψωμί – τυρί. Ψωμί – ελιές. Ακόμα και τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, στην επαρχία λέγανε σήμερα θα φάμε ψωμί και τυρί. Αυτό ήταν το φαγητό. Τα φασόλια ήταν άλλο φαγητό. Η φακή άλλο. Έτσι τουλάχιστον μου διηγιότανε ο συμφοιτητής μου Θανάσης Μιχελής από τη Λαμία.

Εμείς εδώ μεγαλώσαμε αλλιώς. Ότι και να τρώγαμε, συνοδεύαμε με ψωμί. Ένα ψωμί που είχε χάσει την αρχική του χάρη αφού καλό ψωμί εθεωρείτο το άσπρο και δη το «πολυτελείας». Αυτό το ψωμί ήταν πραγματικά περιττό. Μας πάχαινε. Η συμβουλή να γίνουμε ευρωπαίοι και να μην τρώμε ψωμί είχε νόημα τότε.

Η συχωρεμένη η μάνα του φίλου και συμφοιτητή μου Μπότση που συγκατοικούσε με τον αδερφό του στους Αμπελόκηπους, τους έστελνε από το Κυριάκι Βοιωτίας το ζυμωτό ψωμί της, ντομάτες, ελιές και τυρί για να βγάζουνε το δεκαπενθήμερο. Συνήθως  τη δεύτερη βδομάδα δεν είχε μείνει τίποτα και έπεφτε πείνα. Ο Μπότσης έλεγε γι αυτούς που έχουν παραξενιές στο φαΐ μια φράση : «Άμα πεινάσεις…».

Ο ανεψιός μου ο Αντρέας, ένα γερό παιδί που δεν αρρωσταίνει ποτέ μου έλεγε ότι στη Μυτιλήνη έτρωγε ένα μήνα συνέχεια σκέτο ψωμί. Στη μάνα μου που είχε αναιμία της έλεγε ο γιατρός να τρώει ψωμί. Ψωμί από το φούρνο, όχι αυτό το συσκευασμένο για το τοστ.

Σήμερα σε κάθε οικογένεια, σχεδόν απαραίτητα υπάρχει και κάποιος που έχει περισσότερο χρόνο. Συνταξιούχος ή άνεργος. Ας φτιάχνει ψωμάκι. Και όταν λέμε ψωμάκι εννοούμε ζυμωτό. Με τα χεράκια του.

Το ζυμωτό που το τυλίγεις με την πετσέτα και κρατάει πολλές μέρες, το καψαλίζεις και του ρίχνεις από πάνω αγνό ελαιόλαδο ή το αλείφεις με κοπανιστή. Και τέλος πάντων όπως τραβάει η όρεξη του καθενός.

Ψωμί κύριοι. Δεν είναι συνοδευτικό. Είναι πλήρες φαγητό.

Πελεκάνος Ερημικός