Έπεσε στα χέρια μου το σενάριο από την ταινία που γύριζε ο Αγγελόπουλος «Η άλλη θάλασσα». Ρε παιδιά δεν θα το πιστέψετε : Γραφή 90 έγραφε το κείμενο! Ενενήντα φορές το είχε ξαναγράψει το σενάριο ο αθεόφοβος! Άπαιχτος. Σα να είχε γεννηθεί σε άλλη χώρα.
Πελεκάνος Ερημικός
Πολύς κόσμος μαζεύτηκε χθες για να τιμήσει τη μνήμη της Ελένης. Ήταν και πάλι όλοι εκεί. Κι αυτή τη φορά έκανα μια δεύτερη ανάγνωση του ίδιου υλικού.
Χτες ένιωσα γεμάτος και περήφανος, βλέποντας το παρελθόν μου. Βοήθησε βέβαια και το πολύ κρασί.
Στο τραπέζι μας ήταν ο Βαγγέλης ο Σουπιάς, ο Κώστας, ο Τάκης, ο Αλέκος, ο Σταύρος ο «Τσοπάνος», ο Γιώργος, ο Μουστάκιας αλλά και οι ηλικιωμένες, σαν και μας, κόρες του Κόλετζ και του Μπλεκ, των δύο εμβληματικών μπαρμπάδων του Νίκου. Απομεινάρια μιας εποχής όπου δεν τόχαμε σε τίποτα να κάνουμε επίσκεψη στο φίλο στις τρεις τη νύχτα για να μας τηγανίσει λουκάνικα μ’ αυγά και να πιούμε το κρασί που είχε περισσέψει.
Πόσο ωραία ήταν αυτά που ζήσαμε! Τι ήταν εκείνο το πάθος! Τι σημασία έχει αν κάποιοι από μας είμαστε σήμερα «μνημονιακοί» και κάποιοι άλλοι – οι περισσότεροι – "αντιμνημονιακοί"; Το παρελθόν μας ήτανε εκεί, μας κοίταζε στα μάτια και μας έλεγε : Ζήσατε ρε πούστηδες, τι άλλο θέλετε;
Βέβαια μετά είδα τον Ολυμπιακό και μου βγήκαν όλα ξινά. Τι παιχνίδια κάνει αυτό το άτιμο το μυαλό!
Πελεκάνος Ερημικός
Κάναμε πράγματα. Νιώθαμε πράγματα. Και είχαμε πράγματα να πούμε. Σωστά ή λάθος, ποιος θα το κρίνει; Χωρίς να το συνειδητοποιούμε, κάναμε αυτό που διατύπωσε ο Σαββόπουλος. Γράφαμε ιστορία μάγκες! Τώρα τι μας μάγκωσε; Η παρέα δε σχολιάζει την πολιτική επικαιρότητα. Το κάνει μερικές φορές για να περάσει η ώρα. Όχι σήμερα.
Μοιραίοι και άβουλοι αντάμα, προσμένουμε ίσως κάποιο θάμα; Όχι σήμερα μάγκες. Περιμένω να βγείτε από τις λαγότρυπές σας για να γράψουμε πάλι ιστορία. Να αναστήσουμε το μαραζωμένο είναι μας. Να πάρουμε τα βουνά; Να πάρουμε τα βουνά! Τόσα σαλέ μας περιμένουν, έτοιμα για κατάσχεση. Τι θα τα κάνουν οι τράπεζες; Να πάμε ένα σαββατοκύριακο να τα αναστήσουμε. Και ν’ αφήσουμε και τον οβολό μας για τους ιδιοκτήτες, όπως αφήνουμε στα ξωκλήσια.
Πελεκάνος Ερημικός
Έζησα αρκετά χρόνια στην κοινωνία του υπαρκτού σοσιαλισμού. Την ατμόσφαιρα της κοινωνίας αυτής την αποδίδει τόσο ζωντανά ο Κούντερα που δεν χρειάζεται να προσθέσω τίποτα. Απλά λέω ότι ήταν ατμόσφαιρα γλυκιάς θλίψης, κάτι σαν την χαρμολύπη της ορθοδοξίας.
Γιατί λύπη; Μα γιατί αυτή η κοινωνία δεν επέτρεπε την ατομική υπέρβαση, την κατάκτηση κορυφών, υλικών, ψυχικών ή πνευματικών με ατομική προσπάθεια. Αυτό δημιουργούσε αίσθημα ατελούς ζωής.
Τότε γιατί γλυκιά; Λόγω της απουσίας άγχους για την επιβίωση. Η ζωή κυλούσε χωρίς απρόοπτα, ευχάριστα ή δυσάρεστα. Απλά κυλούσε. Μα θα μου πείτε ο θάνατος; Αυτός δεν είναι απρόοπτος. Ήταν απόλυτα κατανοητός σε αντίθεση με τη δική μας κοινωνία που ο θάνατος, τουλάχιστον μέχρι τώρα, αντιμετωπίζεται με έκπληξη, σαν κάτι το αφύσικο.
Η παρούσα ελληνική θλίψη δεν είναι γλυκιά. Δεν είναι χαρμολύπη. Είναι το άγχος της επιβίωσης; Ίσως, αν και πιστεύω ότι κανείς δεν θα πεθάνει από πείνα. Είναι μάλλον το άγχος της απώλειας. Γι αυτά που χάνουμε ή πρόκειται να χάσουμε, πολλά ή λίγα. Αυτά που μόλις πρότινος ειρωνευόμασταν θεωρώντας τα εξασφαλισμένα. Γιατί την ελληνική κοινωνία δεν την διέκρινε η χαρά ή η λύπη. Την χαρακτήριζε η ειρωνεία για το παρελθόν και το παρόν και η απαξίωση για το μέλλον. Μας αξίζει λοιπόν η σκληρή θλίψη και το αίσθημα απώλειας, όπως άξιζε στον Κροίσο και παρακαλώ μην με παρεξηγήσετε. Πάντα έδινα δίκιο στο Σόλωνα.
Πελεκάνος Ερημικός
Πριν από καμιά δεκαπενταριά χρόνια, ένας τόπος στα Πιέρια Όρη βρέθηκε στο επίκεντρο μιας θλιβερής επικαιρότητας όταν έπεσε εκεί ένα αεροσκάφος των ουκρανικών αερογραμμών.
Έτυχε να περάσω από τα Σκοτεινά κάποια χρόνια πριν από το δυστύχημα και ανατρίχιασα από την ατμόσφαιρα του πέτρινου χωριού και του αποπετρωμένου χρόνου, ενός τοπίου βγαλμένου θαρρείς από τη ζώνη του λυκόφωτος, ξένου προς το φυσικό φως μέρα – μεσημέρι. Από κάθε γωνιά περίμενες να προβάλουν φασματικές σκιές, καταδικασμένες να ζουν κοντά αλλά και τόσο μακριά από κάθε τι το ανθρώπινο.
Την περασμένη Κυριακή, την ώρα που το φάντασμα ενός τραγικού Ολυμπιακού, ελεεινού, εκνευριστικού και αξιολύπητου, πάλευε με μια ομάδα, μόνο κατ’ ευφημισμό πρώτης κατηγορίας, για να αποσπάσει ισοπαλία, πήρα ένα τηλεφώνημα από έναν παλιό φίλο που είχε χρόνια να φανεί. Μίλησα με τον Τάκη που μέσα σε άλλα ακατάληπτα λόγια – μάρτυράς μου ο ΑπΙφ που με συντρόφευε στην ολυμπιακή δοκιμασία – μου μίλησε για τον άνεργο που είναι το φάντασμα της κοινωνίας. Ο Τάκης, ένας από τους αξιολογότερους και εξυπνότερους ανθρώπους της γενιάς μου, ήταν προφανώς σουρωμένος, αυτό όμως δε μ’ έκανε να γελάσω και να διασκεδάσω όπως θα έκανα άλλοτε. Το φάντασμα της κοινωνίας καρφώθηκε στο μυαλό μου.
Ένας άλλος φίλος, ο Πάνος, φαίνεται να μπαίνει σε κατάσταση εφεδρείας, σε ηλικία πενηντατριών ετών. Ο Πάνος είναι η ψυχή του Μαγνητικού Σταθμού Πεντέλης, αυτός που τον έβγαλε από την ανυποληψία και τον έβαλε στη χορεία των έγκυρων μαγνητικών σταθμών της υφηλίου.
Ο Πάνος έκανε το λάθος να μην πάρει το πτυχίο του φυσικού για μόλις τρία μαθήματα. Θεώρησε ότι αφού είχε δουλειά που την έκανε άριστα, σα να είχε δύο και τρία πτυχία, το τυπικό χαρτί του ήταν άχρηστο. Στα καθ’ ημάς όμως, όπου το μόνο που δε μπορεί να αξιολογηθεί είναι η ποιότητα της δουλειάς, γιατί τόσα χρόνια ο καθένας μπορεί να πάρει χίλια χαρτιά επάρκειας, ακόμη και από τον παπά της ενορίας, με αποτέλεσμα κάθε μαρτυρία και αξιολόγηση, από οπουδήποτε και αν προέρχεται, να θεωρείται αναξιόπιστη, το μόνο αξιόπιστο κριτήριο που απομένει είναι το τυπικό. Τα τυπικά προσόντα. Εκεί την πάτησε ο Πάνος.
Τα Σκοτεινά δεν είναι πια στα Πιέρια. Είναι πανταχού παρόντα, εντός μας κι εκτός μας. Και μ’ έχει στοιχειώσει εκείνο το φάντασμα της κοινωνίας του σουρωμένου Τάκη.
Πελεκάνος Ερημικός
